Tự Kỷ Trong Văn Hóa Đại Chúng: Những Hình Ảnh Đúng Và Sai

Tự kỷ trong sách và phim ngày càng được nhắc đến nhiều hơn trong truyền thông về tự kỷ, giúp công chúng có cái nhìn rõ hơn về hội chứng này. Tuy nhiên, không phải mọi bộ phim về tự kỷ hay nhân vật tự kỷ trong các tác phẩm văn hóa đều phản ánh chính xác thực tế. Bài viết này sẽ phân tích những hình ảnh đúng và sai về tự kỷ trong văn hóa đại chúng và cách chúng ảnh hưởng đến nhận thức xã hội.

Những Hình Ảnh Đúng Về Nhân Vật Tự Kỷ

Những mô tả chính xác về tự kỷ trong văn hóa đại chúng không chỉ giúp nâng cao nhận thức mà còn tạo ra sự đồng cảm và thấu hiểu giữa cộng đồng với người tự kỷ. Một số tác phẩm đã thể hiện tương đối chân thực những đặc điểm của người tự kỷ, giúp khán giả hiểu rõ hơn về phổ tự kỷ thay vì chỉ dựa trên những định kiến hoặc hình mẫu sai lệch.

Sự Đa Dạng Trong Phổ Tự Kỷ

Tự kỷ là một rối loạn phổ, nghĩa là mỗi cá nhân tự kỷ đều có những trải nghiệm khác nhau. Các nhân vật trong loạt phim Atypical (Netflix) phần nào phản ánh được sự đa dạng này, khi nhân vật chính Sam Gardner có những thách thức riêng trong giao tiếp và cách thích nghi với cuộc sống.

Nhân vật chính, Sam Gardner, là một thanh niên nằm trong phổ tự kỷ, có niềm đam mê đặc biệt với sinh vật học, đặc biệt là loài chim cánh cụt. Tuy nhiên, Sam không được miêu tả là một thiên tài xuất chúng hay có khả năng phi thường. Thay vào đó, bộ phim tập trung vào những thách thức thực tế mà cậu gặp phải trong học tập, giao tiếp xã hội, và mối quan hệ gia đình.

Bằng cách xây dựng một nhân vật có điểm mạnh và điểm yếu thực tế, Atypical giúp người xem hiểu rằng không phải ai trong phổ tự kỷ cũng có những tài năng phi thường như trong Rain Man hay The Accountant. Bộ phim nhấn mạnh rằng mỗi người tự kỷ đều có khả năng riêng nhưng vẫn cần sự hỗ trợ và thấu hiểu từ xã hội để phát huy tiềm năng của mình

Những Thách Thức Thực Sự Của Người Tự Kỷ

Tác phẩm như “The Reason I Jump” – xuất phát từ một cuốn sách nổi tiếng là câu chuyện tự thuật của tác giả Naoki Higashida, một thiếu niên Nhật Bản mắc chứng tự kỷ không lời. 

Thông qua những câu trả lời đầy sâu sắc, cậu giúp độc giả hiểu rõ hơn về cách người tự kỷ trải nghiệm thế giới. Cuốn sách phản ánh một cách chân thực những khó khăn và cảm xúc của người tự kỷ, từ sự nhạy cảm với âm thanh đến những thách thức trong giao tiếp xã hội.

>> Tham khảo: Tự Kỷ Không Phải Là Bệnh – Nhận Thức Đúng Về Tự Kỷ 

Những Hình Ảnh Sai Lệch Trong Truyền Thông Về Tự Kỷ

Bên cạnh những mô tả chính xác, vẫn tồn tại nhiều hình ảnh sai lệch về tự kỷ trong phim ảnh, sách và truyền thông. Những hiểu lầm này có thể làm lệch lạc nhận thức của công chúng, dẫn đến sự kỳ thị hoặc mong đợi phi thực tế đối với người tự kỷ. Dưới đây là một số sai lầm phổ biến trong cách mô tả nhân vật tự kỷ.

>> Tham khảo: 8 Quan Niệm Sai Lầm Về Tự Kỷ Mà Bạn Có Thể Gặp

Người Tự Kỷ Luôn Là Thiên Tài

Một trong những hiểu lầm phổ biến là tất cả người tự kỷ đều có trí tuệ phi thường. Trên thực tế, trí thông minh của người tự kỷ rất đa dạng, và nhiều người vẫn gặp khó khăn trong học tập và lao động.

Bộ phim Rain Man (1988) giúp nâng cao nhận thức về hội chứng savant để lại, nhưng cũng vô tình tạo ra định kiến rằng người tự kỷ luôn có tài năng phi thường. Trên thực tế, chỉ một tỷ lệ nhỏ người tự kỷ có hội chứng Savant.

Người Tự Kỷ Thiếu Cảm Xúc

Nhiều bộ phim thường xem người tự kỷ là những cá nhân lạnh lùng, thiếu cảm xúc. Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ ra rằng họ hoàn toàn có cảm xúc, nhưng biểu đạt chúng theo cách khác với người bình thường. 

Chẳng hạn, trong The Big Bang Theory, nhân vật Sheldon Cooper thường được cho là có những đặc điểm tự kỷ nhưng lại bị mô tả như một người vô cảm, gây hiểu lầm về cách người tự kỷ thể hiện tình cảm.

Người Tự Kỷ Bạo Lực

Cuốn House Rules – Jodi Picoult (2010) tiểu thuyết kể về Jacob, một cậu bé tự kỷ có niềm đam mê với điều tra tội phạm. Cậu có trí nhớ phi thường và khả năng suy luận gần như hoàn hảo, nhưng đồng thời lại bị miêu tả như một người không thể kiểm soát cảm xúc và có xu hướng bạo lực. Điều này có thể tạo ra sự hiểu lầm rằng người tự kỷ dễ trở nên nguy hiểm hoặc không thể hòa nhập xã hội.

Người Tự Kỷ Không Có Khả Năng Giao Tiếp Xã Hội

Mặc dù giao tiếp xã hội là một thách thức đối với nhiều người tự kỷ, nhưng không có nghĩa là họ không thể phát triển kỹ năng này. Trong Mercury Rising (1998), nhân vật cậu bé tự kỷ Simon Lynch được miêu tả là hoàn toàn không có khả năng giao tiếp và chỉ thể hiện cảm xúc thông qua giải mã mật mã, điều này làm dấy lên hiểu lầm rằng tất cả người tự kỷ đều không thể tương tác xã hội bình thường.

Tự Kỷ Là Một Căn Bệnh Cần Chữa Trị

Truyền thông đôi khi mô tả tự kỷ như một căn bệnh cần phải chữa khỏi, trong khi thực tế, tự kỷ là một khác biệt về thần kinh chứ không phải bệnh lý. Những chương trình như Autism Speaks từng vấp phải nhiều tranh cãi vì nhấn mạnh vào việc “chữa trị” thay vì hỗ trợ và hòa nhập người tự kỷ.

Tác Động Của Văn Hóa Đại Chúng Đối Với Nhận Thức Về Tự Kỷ

Truyền thông về tự kỷ có ảnh hưởng lớn đến cách xã hội nhìn nhận về hội chứng này. Những hình ảnh sai lệch có thể dẫn đến sự kỳ thị hoặc mong đợi phi thực tế đối với người tự kỷ, trong khi những mô tả chân thực lại giúp xây dựng một môi trường bao dung hơn. 

Các tổ chức và chuyên gia đang nỗ lực để cải thiện cách tự kỷ trong sách và phim được thể hiện, nhằm mang đến góc nhìn đúng đắn hơn cho cộng đồng.

Kết Luận

Việc phản ánh chính xác về tự kỷ trong văn hóa đại chúng là rất quan trọng để nâng cao nhận thức và giảm định kiến. Dù có những bước tiến tích cực, vẫn còn nhiều hiểu lầm cần được sửa đổi. Chúng ta cần tiếp tục học hỏi và ủng hộ những mô tả chân thực hơn về nhân vật tự kỷ để tạo ra một xã hội bao dung và thấu hiểu hơn.

Nguồn tham khảo

American Psychiatric Association. (2020). Autism Spectrum Disorder Fact Sheet. Retrieved from https://www.psychiatry.org

Autism Speaks. (2022). The Debate Around Autism Awareness Campaigns. Retrieved from https://www.autismspeaks.org