Trị Liệu Gia Đình Với Tiếp Cận Hệ Thống

Trị liệu tâm lý gia đình với tiếp cận hệ thống (Systemic Approach) đang trở thành một trong những phương pháp trị liệu tâm lý nổi bật hiện nay. Thay vì chỉ tập trung vào từng cá nhân riêng lẻ, trị liệu hệ thống xem xét mọi vấn đề dưới góc nhìn của cả gia đình – một hệ thống phức hợp của mối quan hệ và tương tác giữa các thành viên.

Tiếp Cận Hệ Thống: Nhìn Nhận Gia Đình Dưới Góc Độ Mối Quan Hệ

Trong thế giới ngày càng phức tạp, các mối quan hệ gia đình có thể trở thành một yếu tố gây ra nhiều căng thẳng và xung đột.

Đây là lúc trị liệu tâm lý với tiếp cận hệ thống (Systemic Approach) tỏa sáng như một giải pháp toàn diện, không chỉ giúp cá nhân mà còn giúp toàn bộ gia đình cùng cải thiện mối quan hệ và cách tương tác với nhau. Với liệu pháp tâm lý này, nhà trị liệu không chỉ tìm cách trị liệu cho cá nhân mà còn xem xét các yếu tố phức tạp của mối quan hệ gia đình, giúp gia đình tìm lại sự cân bằng và hòa hợp.

Trị liệu tâm lý gia đình với tiếp cận hệ thống là một hướng tiếp cận tập trung vào mối quan hệ giữa các thành viên thay vì phân tích riêng lẻ vấn đề của từng cá nhân. Điều này giúp cho nhà trị liệu có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về tình hình của gia đình và các yếu tố gây ra căng thẳng hay rối loạn.

>>> Tham khảo: Những Điều Cần Biết Về Trị Liệu Hệ Thống

Khác với các phương pháp truyền thống thường chỉ tập trung vào việc giải quyết vấn đề của một cá nhân bằng cách đi sâu vào nội tâm và vô thức, tiếp cận hệ thống tìm cách can thiệp trực tiếp vào các mối quan hệ và cách mà các thành viên trong gia đình tương tác với nhau. Gia đình được xem như một hệ thống khép kín, nơi mỗi thành viên đều có ảnh hưởng đến nhau và không thể tách rời khỏi tổng thể.

Đặc biệt, trị liệu hệ thống còn tập trung vào việc xây dựng “gia đình tài năng”, khai phá và phát triển tiềm năng của mỗi thành viên trong gia đình. Ngoài ra, đây là phương pháp trị liệu tâm lý đầu tiên xem xét các yếu tố như giá trị gia đình, truyền thống gia đình, các mô hình hành vi lặp lại trong gia đình trong việc trị liệu tâm lý.

Ví dụ, một đứa trẻ có biểu hiện hành vi bất thường trong gia đình có thể không chỉ là vấn đề cá nhân của trẻ mà còn phản ánh những khó khăn trong mối quan hệ giữa cha mẹ, hoặc thậm chí những xung đột ngầm trong gia đình kéo dài qua nhiều thế hệ. Với phương pháp này, nhà trị liệu sẽ không tập trung vào việc điều chỉnh hành vi của trẻ mà thay vào đó là cải thiện cấu trúc và cách thức tương tác của cả gia đình để giải quyết vấn đề tận gốc.

>>> Tham khảo: Căng Thẳng & Áp Lực Trong Gia Đình

Các Mô Hình Trị Liệu Gia Đình Trong Tiếp Cận Hệ Thống

Trong lĩnh vực trị liệu tâm lý gia đình, tiếp cận hệ thống có nhiều mô hình trị liệu khác nhau. Mỗi mô hình đều có sự khác biệt riêng trong cách tiếp cận, nhưng cùng hướng đến việc điều chỉnh mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình.

Trị Liệu Gia Đình Cấu Trúc (Structural Family Therapy)

Được phát triển bởi Salvador Minuchin, mô hình này tập trung vào cấu trúc và vai trò của mỗi thành viên trong gia đình. Minuchin cho rằng, để gia đình hoạt động hiệu quả, cần có một hệ thống phân cấp rõ ràng và mỗi thành viên phải thực hiện đúng vai trò của mình. Khi cấu trúc này bị lệch lạc, các mối quan hệ gia đình trở nên hỗn loạn, dẫn đến nhiều vấn đề tâm lý khác nhau. Trị liệu gia đình cấu trúc giúp tái thiết lập các vai trò và quy tắc trong gia đình, kiểm soát và cải thiện giao tiếp để tạo ra sự ổn định.

>>> Tham khảo: Xây Dựng Ranh Giới Lành Mạnh Giữa Mẹ & Con Trong Gia Đình

Trị Liệu Gia Đình Chiến Lược (Strategic Family Therapy)

Jay Haley, một trong những người sáng lập của mô hình trị liệu này, tập trung vào việc quan sát cách mà các thành viên gia đình tương tác và “chiến lược” mà họ sử dụng để giải quyết vấn đề. Mô hình này đặc biệt hữu ích khi làm việc với các gia đình có những biểu hiện rối loạn hành vi hay triệu chứng kéo dài, như các vấn đề về hôn nhân hoặc mâu thuẫn giữa cha mẹ và con cái. Thay vì chỉ tập trung vào từng thành viên, trị liệu gia đình chiến lược xem xét các chiến thuật giao tiếp và tìm cách thay đổi mô hình tương tác hoặc hành vi không lành mạnh.

>>> Tham khảo: Mối Quan Hệ Cha Mẹ – Con Cái Và Sự Ứng Phó Với Xung Đột Gia Đình

Trị Liệu Gia Đình Pháp Ngữ

Phát triển mạnh mẽ ở Pháp từ những năm 1970, phương pháp trị liệu này xem xét gia đình như một hệ thống phức tạp, nơi mỗi thành viên đều ảnh hưởng đến nhau. Trị liệu gia đình Pháp ngữ tập trung vào việc đặt câu hỏi và phân tích các tương tác trong gia đình để giúp các thành viên hiểu rõ hơn về vai trò của mình trong hệ thống gia đình. Nhà trị liệu sử dụng nhiều kỹ thuật sáng tạo như tạo ra các tình huống giả định, sử dụng vật “trôi nổi” – một vật biểu tượng để các thành viên trong gia đình tăng khả năng giao tiếp, lắng nghe chủ động – hoặc khuyến khích các thành viên thay đổi góc nhìn để giải quyết vấn đề.

Khi Nào Gia Đình Cần Can Thiệp, Trị Liệu Tâm Lý?

Có nhiều tình huống trong cuộc sống mà gia đình cần sự can thiệp từ nhà trị liệu chuyên nghiệp. Một số vấn đề phổ biến bao gồm:

• Vấn đề hôn nhân hoặc mâu thuẫn giữa vợ chồng: Khi các vấn đề giữa hai vợ chồng không thể giải quyết được, sự mâu thuẫn có thể lan tỏa, gây ảnh hưởng tiêu cực đến các thành viên khác trong gia đình.

• Xung đột giữa cha mẹ và con cái: Mối quan hệ căng thẳng giữa các thế hệ thường là nguồn gốc của nhiều vấn đề tâm lý và hành vi ở trẻ em.

• Các vấn đề về sức khỏe tâm thần hoặc bệnh lý của một thành viên: Khi một thành viên trong gia đình phải đối mặt với bệnh lý tâm thần hoặc các vấn đề sức khoẻ, nó có thể làm ảnh hưởng sâu sắc đến mối quan hệ và tinh thần của cả gia đình.

Tuy nhiên, đôi khi những vấn đề nhận diện ban đầu chỉ là bề nổi của một tảng băng chìm. Những mâu thuẫn sâu xa và mô hình giao tiếp tiêu cực có thể ẩn chứa bên dưới, chỉ được phát hiện qua quá trình trị liệu.

Khám Phá Trị Liệu Tâm Lý Hệ Thống Với Viện Tâm Lý Việt – Pháp

Để giúp các nhà tâm lý học và chuyên viên tâm lý tiếp cận và áp dụng phương pháp trị liệu gia đình với tiếp cận hệ thống, Viện Tâm lý Việt – Pháp tự hào giới thiệu khóa học chuyên sâu về Trị liệu Tâm lý Hệ thống. Đây là cơ hội hiếm có để học viên được học hỏi từ những chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực này, đồng thời nâng cao kỹ năng thực hành qua các buổi thực hành trực tiếp và giám sát chuyên môn.

Khóa học này dành cho ai?

• Chuyên viên tâm lý, nhà tâm lý học đường, nhà trị liệu tâm lý, bác sĩ tâm thần

• Sinh viên năm 3-4, học viên cao học chuyên ngành Tâm lý, Tâm thần

• Nhân viên CTXH, nhân viên các tổ chức xã hội làm việc với những nhóm đối tượng dễ bị tổn thương tâm lý

Tham gia khóa học, bạn sẽ được gì?

• Nắm vững kiến thức chuyên sâu về trị liệu hệ thống: Từ các khái niệm cơ bản đến cách áp dụng thực tiễn trong việc làm việc với gia đình, tổ chức và các cá nhân.

• Phát triển kỹ năng phân tích các mối quan hệ phức tạp: Nhận diện và thay đổi các khuôn mẫu giao tiếp, hành vi không lành mạnh trong gia đình.

• Cải thiện kỹ năng giao tiếp và giải quyết xung đột: Giúp thân chủ cải thiện các mối quan hệ và cách thức tương tác trong nhóm.

• Thực hành dưới sự giám sát của chuyên gia: Khóa học mang đến các buổi thực hành thực tế, giúp học viên tự tin áp dụng phương pháp này trong công việc lâm sàng.

Đừng bỏ lỡ cơ hội trở thành chuyên gia trong lĩnh vực trị liệu tâm lý hệ thống, một trong những phương pháp trị liệu tiên tiến và hiệu quả nhất hiện nay. Viện Tâm lý Việt – Pháp luôn sẵn sàng đồng hành cùng bạn trên hành trình phát triển chuyên môn của mình!

Đăng ký ngay TẠI ĐÂY.

Tham khảo: Dollé-Monglond, B. (1998). Introduction aux thérapies familiales: une pensée, des pratiques: l’empreinte familiale. ESF.