Trải Nghiệm Bất Lợi Thời Thơ Ấu (Adverse Childhood Experiences) Là Gì?

26/09/2023

Trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu có thể là bất cứ sự kiện nào gây ảnh hưởng tới tâm sinh lý của chúng ta, có thể đơn giản là việc bị bố mẹ đánh, hay bỏ rơi, hoặc chứng kiến người thân qua đời,...

Vậy một sự kiện như thế nào có thể mang tới trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu? Hãy đọc bài viết dưới đây để cùng tìm hiểu về vấn đề này.

Trải Nghiệm Bất Lợi Thời Thơ Ấu

Những trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu (Adverse childhood experiences - ACEs), là những sự kiện chấn thương có thể xảy ra trong thời thơ ấu từ 0 tới 17 tuổi. Ví dụ như: trải qua bạo lực, lạm dụng hoặc sự bỏ mặc của bố mẹ, chứng kiến bạo lực trong gia đình hoặc cộng đồng, hoặc có một thành viên trong gia đình cố gắng tự tử hoặc qua đời vì tự tử,...

Trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu cũng bao gồm các ảnh hưởng của môi trường dẫn đến làm suy yếu cảm giác an toàn, ổn định và sự gắn kết của trẻ, chẳng hạn như việc trẻ lớn lên trong một gia đình có vấn đề về sử dụng chất, gia đình có vấn đề sức khỏe tâm thần, hoặc gia đình bất ổn do cha mẹ ly thân,...

Cần lưu ý rằng, những ví dụ nói trên không phải toàn bộ các trải nghiệm bất lợi mà trẻ có thể gặp phải trong thời thơ ấu. Rất nhiều trải nghiệm bất lợi có thể ảnh hưởng tới sức khỏe thể chất và tinh thần, cũng như cảm nhận hạnh phúc của trẻ, đơn cử như việc không được ăn no, không có nhà ở, bị phân biệt đối xử,...

ACEs cũng có liên quan đến các vấn đề sức khỏe mãn tính, bệnh tâm thần và vấn đề sử dụng chất gây nghiện ở độ tuổi thiếu niên và trưởng thành. Trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu có thể tác động tiêu cực đến giáo dục, sự nghiệp tương lai cũng như khả năng kiếm tiền của một cá nhân. Tuy nhiên, ACEs có thể phòng ngừa được.

Những Trải Nghiệm Bất Lợi Thời Thơ Ấu Có Thực Sự Nghiêm Trọng?

Trải nghiệm bất lợi thuở ấu thơ là một điều không khó để tìm thấy ở một cá nhân.

Có khoảng 64% người trưởng thành ở Hoa Kỳ cho biết họ đã từng trải qua ít nhất một loại trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu trước 18 tuổi và tỷ lệ có gần 1 trong 6 người (17,3%) cho biết họ đã từng trải qua 4 loại trải nghiệm bất lợi trở lên.

Ngăn ngừa các trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu có thể làm giảm thiểu nguy cơ gặp các vấn đề về sức khỏe tâm thần ở trẻ.

Việc phòng ngừa các trải nghiệm bất lợi, có thể giúp tránh tới 1,9 triệu trường hợp mắc bệnh tim và 21 triệu trường hợp trầm cảm.

Một số người có nguy cơ gặp phải một hoặc nhiều ACEs cao hơn so với những người khác.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra nguyên nhân dẫn tới những trải nghiệm bất lợi có liên quan tới môi trường lịch sử, xã hội và kinh tế - nơi một số gia đình sinh sống. Các trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu xuất hiện nhiều nhất ở phụ nữ, người Mỹ gốc Ấn Độ hoặc thổ dân Alaska không phải gốc Tây Ban Nha và người lớn thất nghiệp hoặc người không thể làm việc.

ACE gây thiệt hại lớn đối với nền kinh tế.

Các hậu quả về sức khỏe gắn với các trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu, ước tính có thể gây thiệt hại khoảng 748 tỷ USD hàng năm ở Bermuda, Canada và Hoa Kỳ.

Hậu Quả Của ACEs

ACEs có thể có tác động tiêu cực, lâu dài đến sức khỏe, phúc lợi trong thời thơ ấu và các cơ hội trong cuộc đời. Những trải nghiệm này có thể làm tăng nguy cơ chấn thương tâm lý, các vấn đề sức khỏe tinh thần đối với người đang mang thai.

ACEs gắn với các yếu tố xã hội, chẳng hạn như sống trong những môi trường có điều kiện kinh tế - văn hóa - xã hội kém, hoặc phân biệt chủng tộc, do đó, những trải nghiệm này có thể gây ra căng thẳng độc hại (căng thẳng liên tục, kéo dài). Căng thẳng độc hại từ những trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển não bộ, hệ thống miễn dịch và hệ thống phản ứng với căng thẳng. Những thay đổi này ảnh hưởng đến sự chú ý, khả năng ra quyết định và khả năng học tập của trẻ.

Trẻ em lớn lên với những căng thẳng độc hại có thể gặp khó khăn trong việc hình thành các mối quan hệ lành mạnh và ổn định. Chúng cũng có thể phải vật lộn với tài chính với những công việc không ổn định, và có nguy cơ trầm cảm trong suốt cuộc đời. Những ảnh hưởng này cũng có thể được truyền lại cho con cái thế hệ sau.

Một số trẻ em có thể phải đối mặt với tình trạng căng thẳng từ những sang chấn đã diễn ra trong quá hoặc từ những sự kiện đang diễn ra.

Phòng Ngừa Trải Nghiệm Bất Lợi Thời Thơ Ấu

Có thể phòng ngừa ACEs khi chúng ta hiểu và giải quyết hoặc bảo vệ đối tượng khỏi những yếu tố gây nguy hiểm trong thời thơ ấu.

Xây dựng và duy trì các mối quan hệ, môi trường an toàn một cách ổn định đối với tất cả trẻ em và gia đình sẽ có thể ngăn ngừa ACEs và giúp trẻ phát huy hết tiềm năng của mình.

Chiến lược	Phương pháp
Tăng cường hỗ trợ kinh tế cho các gia đình	Tăng cường thiết lập các kế hoạch tài chính cho gia đình Xây dựng các chính sách việc làm nhằm giảm tỷ lệ thất nghiệp
Thúc đẩy các chuẩn mực xã hội giúp chống lại bạo lực và sự ngược đãi	Xây dựng các chiến dịch giáo dục cộng đồng Luật nhằm giảm bớt các hình phạt về thể xác Phương pháp tiếp cận từ những người ngoài cuộc Chú ý rằng trẻ em nam, và nam giới trưởng thành cũng là các đối tượng được bảo vệ
Đảm bảo sự khởi đầu vững chắc cho trẻ	Chăm sóc trẻ em toàn diện về thể chất và tinh thần Cho con đi lớp mầm non với sự ủng hộ của bố mẹ
Dạy kỹ năng	Dạy trẻ kỹ năng cảm xúc xã hội (SEL) Dạy con cách thiết lập mối quan hệ lành mạnh
Kết nối với người lớn và các hoạt động	Chương trình cố vấn về nghề nghiệp Các hoạt động ngoại khóa
Can thiệp sớm	Tăng cường chăm sóc ban đầu Tìm kiếm các tổ chức hỗ trợ, bảo vệ,... Điều trị tâm lý để giảm bớt tác động của ACE Điều trị nhằm ngăn chặn hành vi có vấn đề và sự tham gia vào bạo lực trong tương lai Điều trị theo phương pháp gia đình trọng tâm đối với các chứng rối loạn tâm lý do sử dụng chất gây nghiện

Một số cách phòng ngừa trải nghiệm bất lợi thuở ấu thơ

Thay đổi cách mọi người nghĩ về nguyên nhân và đối tượng gặp các trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu có thể giúp ngăn ngừa chúng.

Chuyển trọng tâm từ trách nhiệm cá nhân sang các giải pháp cộng đồng.
Giảm sự kỳ thị đối với việc tìm kiếm sự giúp đỡ khi gặp khó khăn trong việc nuôi dạy con cái hoặc lạm dụng chất, trầm cảm hoặc có ý định tự tử.
Thúc đẩy các mối quan hệ và môi trường an toàn, ổn định, nuôi dưỡng nơi trẻ em sống, học tập và vui chơi lành mạnh.

Hãy giúp tất cả trẻ em phát huy tối đa tiềm năng và tạo ra một thế giới nơi mọi trẻ em đều được phát triển lành mạnh.