+84 (024)37625838 | +84 (024)32045357 
info@tamlyvietphap.vnĐây là rối loạn mà các bác sĩ gọi là các triệu chứng loạn thần xuất hiện đột ngột nhưng chỉ kéo dài trong thời gian ngắn - dưới 1 tháng. Sau đó, bệnh nhân thường hồi phục hoàn toàn.
Có ba dạng loạn thần bệnh lý ngắn hạn cơ bản:
1. Loạn thần bệnh lý ngắn hạn với tác nhân gây căng thẳng rõ rệt (còn gọi là rối loạn tâm thần phản ứng ngắn- brief reactive psychosis): Loại rối loạn này xảy ra ngay sau một chấn thương tâm lý hoặc căng thẳng lớn, như là mất đi người thân, tai nạn, bị hành hung, hay thảm họa thiên nhiên. Đó thường là một phản ứng đối với một sự kiện làm xáo trộn cuộc sống.
2. Loạn thần bệnh lý ngắn hạn mà không có tác nhân gây căng thẳng rõ rệt: Với loại rối loạn này, không có chấn thương tâm lý hay căng thẳng rõ ràng nào gây ra nó.
3. Loạn thần bệnh lý ngắn hạn khởi phát sau sinh: Loại rối loạn này chỉ xảy ra ở phụ nữ, thường trong vòng 4 tuần đầu sau khi sinh con.
Triệu Chứng
Các triệu chứng rõ ràng nhất bao gồm:
Ảo giác: Một người có thể nghe thấy giọng nói, nhìn thấy những thứ không có thực hoặc có những cảm giác trên da của mình mặc dù không có gì chạm vào cơ thể của họ.
Ảo tưởng: Đây là những niềm tin sai trái mà một người không chịu từ bỏ, ngay cả khi họ đối mặt với sự thật.
Các triệu chứng khác là:
Suy nghĩ vô tổ chức
Lời nói hoặc ngôn từ không có ý nghĩa
Hành vi và cách ăn mặc khác thường
Trí nhớ kém
Mất phương hướng hoặc nhầm lẫn
Thay đổi thói quen ăn uống hoặc ngủ nghỉ, thay đổi mức năng lượng hay cân nặng
Không thể đưa ra những quyết định
Nguyên Nhân
Các chuyên gia vẫn chưa biết rõ nguyên nhân nào gây ra Loạn thần bệnh lý ngắn hạn. Có thể có mối liên hệ di truyền vì tình trạng này phổ biến hơn ở những người có tiền sử gia đình mắc rối loạn tâm thần hoặc rối loạn cảm xúc, chẳng hạn như trầm cảm hoặc rối loạn lưỡng cực.
Một giả thuyết khác cho rằng kỹ năng đối phó kém có thể kích hoạt rối loạn này như một biện pháp phòng vệ để chống lại hoặc thoát khỏi một tình huống quá đáng sợ hay căng thẳng.
Trong hầu hết các trường hợp, Loạn thần bệnh lý ngắn hạn được kích hoạt bởi một căng thẳng lớn hoặc một sự kiện gây tổn thương tâm lý. Đối với một số phụ nữ, sinh con có thể là một nguyên nhân.
Sự Phổ Biến Của Loạn thần bệnh lý ngắn hạn
Loạn thần bệnh lý ngắn hạn là rất hiếm. Nó thường xảy ra lần đầu tiên khi mọi người ở trong độ tuổi 20 hoặc 30, và nó phổ biến hơn ở phụ nữ hơn là ở nam giới.
Những người mắc các tình trạng như Rối loạn nhân cách chống đối xã hội (Antisocial personality disorder) hoặc Rối loạn nhân cách hoang tưởng (Paranoid Personality Disorder) có nhiều khả năng mắc rối loạn này hơn.
Chẩn Đoán
Nếu một người có những triệu chứng trên, bác sĩ sẽ thu thập tiền sử y tế và tâm thần của họ, sau đó có thể tiến hành khám sức khỏe tổng quát, và xét nghiệm máu hoặc xét nghiệm nước tiểu để loại trừ các nguyên nhân khác như sử dụng chất kích thích. Đôi khi, bác sĩ cũng có thể yêu cầu nghiên cứu hình ảnh não (như là chụp cộng hưởng từ- MRI) nếu họ nghĩ rằng có thể có sự bất thường trong cấu trúc của não bộ dựa trên việc khám sức khỏe thể chất.
Nếu không tìm thấy lời giải thích thể chất rõ ràng nào cho những triệu chứng, bác sĩ có thể giới thiệu người này tới chuyên gia tâm thần hoặc nhà tâm lý học. Các chuyên gia sức khỏe tâm thần này sử dụng những công cụ phỏng vấn và đánh giá được thiết kế đặc biệt để đánh giá một người với rối loạn tâm thần.
Điều Trị
Một người mắc Loạn thần bệnh lý ngắn hạn có thể sẽ được dùng thuốc để điều trị các triệu chứng loạn thần và cả liệu pháp tâm lý (một dạng tư vấn). Họ có thể cần phải nhập viện một thời gian nếu các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hoặc nếu họ có thể gây hại cho bản thân hay người khác. Nếu được điều trị càng sớm thì kết quả sẽ càng tốt.
Thuốc: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống loạn thần để giảm bớt hoặc loại bỏ các triệu chứng và chấm dứt Loạn thần bệnh lý ngắn hạn.
Trị liệu tâm lý là một loại tư vấn, hay “liệu pháp trò chuyện”. Mục đích là để giúp người bệnh xác định và xử lý tình huống hoặc sự kiện gây ra rối loạn.
FDA (Cục quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ) vẫn chưa chấp nhận bất kì loại thuốc đặc biệt nào để điều trị Loạn thần bệnh lý ngắn hạn. Các bác sĩ thường kê đơn thuốc chống loạn thần được sử dụng để điều trị tâm thần phân liệt. Các loại thuốc bao gồm:
Chlorpromazine (Thorazine)
Fluphenazine (Prolixin)
Haloperidol (Haldol)
Loxapine (Loxitane)
Perphenazine (Trilafon)
Trifluoperazine (Stelazine)
Nếu ai đó mắc tình trạng này cảm thấy cực kì lo lắng hoặc có vấn đề về giấc ngủ, bác sĩ có thể kê đơn thuốc an thần như diazepam (Valium) và lorazepam (Ativan).
Triển Vọng
Theo định nghĩa, Loạn thần bệnh lý ngắn hạn thường kéo dài dưới 1 tháng, sau đó hầu hết người bệnh sẽ hồi phục hoàn toàn.
Điều này hiếm khi xảy ra, nhưng đối với một số người, nó có thể xảy ra nhiều hơn một lần.
Nếu các triệu chứng kéo dài hơn 6 tháng, các bác sĩ có thể xem xét liệu người này có mắc tâm thần phân liệt hay không.
Có Thể Phòng Ngừa Loạn Thần Bệnh Lý Ngắn Hạn Hay Không?
Câu trả lời là “không”, nhưng chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp cho cuộc sống, gia đình và các mối quan hệ khác của người này đi đúng hướng càng sớm càng tốt.
Nguồn bài: Brief Psychotic Disorder - WebMD.
