Sức Khỏe Tinh Thần Nơi Làm Việc: Hiểu Đúng và Hành Động Đúng

Khi nhắc đến “sức khỏe”, hầu hết chúng ta nghĩ đến việc ăn uống lành mạnh, tập thể dục hay khám định kỳ. Tuy nhiên, có một yếu tố thầm lặng nhưng quyết định đến hiệu quả làm việc, tinh thần cống hiến và sự gắn bó của nhân viên – đó chính là sức khỏe tinh thần.

Bài viết này sẽ giúp bạn:

• Hiểu rõ khái niệm sức khỏe tinh thần
• Phân biệt sức khỏe tinh thần và thể chất
• Nhận diện tác động của sức khỏe tinh thần đến hiệu suất và tinh thần làm việc
• Vai trò của doanh nghiệp và HR trong việc hỗ trợ tinh thần nhân viên

Sức Khỏe Tinh Thần Là Gì?

Nhiều người cho rằng chỉ khi mắc bệnh như trầm cảm hay lo âu mới được xem là có vấn đề tinh thần. Tuy nhiên, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sức khỏe tinh thần là trạng thái tích cực về cảm xúc, tinh thần và xã hội, nơi con người có thể:

• Cảm thấy có ý nghĩa và động lực trong cuộc sống
• Nhận biết và kiểm soát được cảm xúc
• Ứng phó tốt với áp lực và thất bại
• Làm việc hiệu quả
• Duy trì các mối quan hệ xã hội tích cực

Nói cách khác, khi tinh thần ổn định, con người không chỉ sống khỏe mà còn làm việc tốt, sáng tạo và đầy năng lượng.

Tinh Thần Và Thể Chất: Hai Mặt Của Một Sức Khỏe Toàn Diện

Sức khỏe thể chất dễ nhận biết và đo lường qua những dấu hiệu thể chất như số đo huyết áp, cân nặng hay kết quả xét nghiệm. Nếu cơ thể mệt mỏi hay ốm đau, ta biết cần nghỉ ngơi, đi khám hoặc điều trị.

Ngược lại, sức khỏe tinh thần lại thuộc về thế giới bên trong – nơi tồn tại những cảm xúc, suy nghĩ và phản ứng trước các áp lực trong cuộc sống. Một người có thể vẫn cười nói, làm việc chăm chỉ mỗi ngày, nhưng bên trong lại kiệt sức, lo âu hoặc mất định hướng. Và vì nó không hiện rõ ra ngoài, ta thường bỏ qua.

Điểm khác biệt lớn nhất là sức khỏe tinh thần không cố định. Nó biến đổi theo hoàn cảnh, công việc, mối quan hệ và cách ta đối mặt với thách thức. Có ngày bạn thấy bình thường, nhưng cũng có những ngày mọi chuyện nhỏ nhặt cũng khiến bạn cảm thấy quá tải. Và điều đó là hoàn toàn bình thường, chỉ là ta ít khi dừng lại để lắng nghe mình đang thực sự cảm thấy gì.

Chính vì thế, sức khỏe tinh thần cũng cần được nuôi dưỡng đều đặn, giống như ta chăm sóc thể chất vậy. Đặc biệt trong môi trường công sở, nơi luôn tồn tại kỳ vọng cao, nhịp độ nhanh và áp lực cạnh tranh.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sức khỏe thể chất và tinh thần có mối liên hệ chặt chẽ. Căng thẳng kéo dài có thể dẫn đến mất ngủ, đau đầu, suy giảm miễn dịch. Ngược lại, bệnh tật thể chất cũng dễ khiến con người rơi vào trạng thái mệt mỏi, chán nản, và mất động lực.

Vì vậy, để khỏe mạnh thật sự, ta cần chăm sóc, nuôi dưỡng cả thân và tâm.

>> Tham khảo: Hoạt Động Thể Chất Và Sức Khỏe Tinh Thần: Mối Liên Hệ Không Thể Bỏ Qua

Vai Trò Của Sức Khỏe Tinh Thần Nơi Làm Việc

Tác động trực tiếp đến năng suất

Một nhân viên kiệt sức tinh thần có thể vẫn “có mặt” tại nơi làm việc, nhưng không thật sự tập trung. Họ dễ mất tập trung, sáng tạo, mắc lỗi, mất động lực hoặc xung đột với đồng nghiệp. Đây là một dạng “vắng mặt tinh thần tại nơi làm việc” – một vấn đề phổ biến mà nhiều quản lý không nhận ra.

Theo nghiên cứu tại Canada, các doanh nghiệp đầu tư vào chương trình hỗ trợ tinh thần cho nhân viên đã giảm 27% số ngày nghỉ bệnh và tăng 15% năng suất làm việc.

Tăng sự gắn bó và giữ chân nhân tài

Ngày nay, lương thưởng không còn là yếu tố duy nhất giữ chân người giỏi. Nhân viên tìm kiếm một môi trường an toàn tâm lý, nơi họ được lắng nghe và hỗ trợ. Khi cảm thấy được tôn trọng, họ sẵn sàng gắn bó và đóng góp nhiều hơn.

Một khảo sát cho thấy, trong môi trường khuyến khích chia sẻ, tỷ lệ xung đột nội bộ giảm 35%, trong khi khả năng hợp tác tăng 50%. Tại Vinmec, mô hình “phòng họp không áp lực” đã giúp nhân viên thoải mái trao đổi về căng thẳng mà không sợ bị đánh giá.

Hạn chế xung đột, tăng tinh thần hợp tác

Căng thẳng dồn nén dễ khiến con người mất kiểm soát cảm xúc, dẫn đến mâu thuẫn và làm việc kém hiệu quả. Ngược lại, một môi trường làm việc có không gian để thở, để chia sẻ, sẽ khuyến khích sự thấu hiểu và làm việc nhóm hiệu quả hơn.

>> Tham khảo: Tại Sao Doanh Nghiệp Nên Đầu Tư Vào Sức Khỏe Tinh Thần?

Nhân Sự (HR) Cần Làm Gì Để Hỗ Trợ Tinh Thần Nhân Viên?

Ngày nay, HR không chỉ là người vận hành chính sách, mà còn là người kiến tạo một môi trường làm việc lành mạnh và nhân văn. Một số chiến lược thiết thực có thể áp dụng gồm:

• Triển khai chương trình EAP (Employee Assistance Program): Cung cấp dịch vụ hỗ trợ bảo mật, miễn phí cho nhân viên khi gặp khó khăn tâm lý.
• Đào tạo quản lý nhận diện stress: Giúp các cấp quản lý sớm phát hiện dấu hiệu căng thẳng, trầm cảm để hỗ trợ kịp thời.
• Khảo sát định kỳ: Đo lường mức độ hài lòng, áp lực và nhu cầu hỗ trợ của đội ngũ.
• Xây dựng chính sách linh hoạt: Áp dụng giờ làm linh hoạt, làm việc từ xa, nghỉ phép vì lý do tinh thần.
• Tổ chức các hoạt động chăm sóc tinh thần: mindfulness, yoga, quản lý cảm xúc, chia sẻ nhóm.

Điều quan trọng là, không để các chính sách chỉ tồn tại trên giấy, mà cần được triển khai đồng bộ, có theo dõi hiệu quả và nhận được sự ủng hộ từ ban lãnh đạo.

Kết Luận: Nhân Viên Ổn – Doanh Nghiệp Mới Bền

Sức khỏe tinh thần không phải là đề tài “phụ” trong chiến lược nhân sự, mà là yếu tố cốt lõi để doanh nghiệp phát triển bền vững. Nhân viên không phải là cỗ máy, và môi trường làm việc không thể là nơi khiến con người gục ngã mỗi ngày.

Một tổ chức thông minh là tổ chức biết đầu tư vào con người – từ thể chất, tinh thần đến trí tuệ. Vì khi nhân viên ổn, doanh nghiệp mới có thể phát triển bền vững.

References

Dr. Goyal’s Hospital. (n.d.). What is the difference between mental and physical health? https://www.drgoyalrewa.com/what-is-the-difference-between-mental-and-physical-health

Public Health Agency of Canada. (2022, August 8). Mental health in the workplace. Government of Canada. https://www.canada.ca/en/public-health/services/mental-health-workplace.html

United Nations. (2022). Mental health strategy for personnel: 2022–2026. United Nations. https://resourcehub01.blob.core.windows.net/$web/Policy and Guidance/corepeacekeepingguidance/Medical/Mental Health Strategy – English.pdf

World Health Organization. (2008, October 9). World Mental Health Day: A hidden illness. https://www.who.int/vietnam/vi/news/detail/09-10-2008-world-mental-health-day-a-hidden-illness