Rối Loạn Phân Liệt Cảm Xúc (Schizoaffective Disorder)

Rối loạn phân liệt cảm xúc (Schizoaffective Disorder) là một tình trạng sức khỏe tâm thần mãn tính được đặc trưng chủ yếu bởi các triệu chứng của tâm thần phân liệt, như là ảo giác hoặc hoang tưởng, và các triệu chứng của rối loạn cảm xúc, chẳng hạn như hưng cảm và trầm cảm.

Nhiều người bị rối loạn phân liệt cảm xúc ban đầu thường được chẩn đoán sai là rối loạn lưỡng cực hoặc tâm thần phân liệt. Bởi rối loạn phân liệt cảm xúc ít được nghiên cứu kỹ hơn so với hai tình trạng còn lại, nên nhiều biện pháp can thiệp đã được mượn từ những phương pháp điều trị của rối loạn lưỡng cực hoặc tâm thần phân liệt.

Rối loạn phân liệt cảm xúc là tương đối hiếm, với tỉ lệ mắc suốt đời chỉ là 0,3%. Nam giới và nữ giới mắc chứng rối loạn phân liệt cảm xúc với tỉ lệ giống nhau, nhưng nam giới thường phát triển rối loạn này ở độ tuổi sớm hơn. Rối loạn phân liệt cảm xúc có thể được kiểm soát hiệu quả bằng thuốc và trị liệu. Các rối loạn sử dụng chất đồng thời xảy ra là một nguy cơ nghiêm trọng và cần được kết hợp điều trị.

​​Triệu Chứng

Các triệu chứng của rối loạn tâm thần phân liệt có thể nghiêm trọng và cần được theo dõi chặt chẽ. Tùy thuộc vào loại rối loạn cảm xúc được chẩn đoán, trầm cảm hoặc rối loạn lưỡng cực, mọi người sẽ có những triệu chứng khác nhau:

• Ảo giác, như là nhìn hoặc nghe thấy những thứ không có thật.

• Ảo tưởng, là những niềm tin sai trái, cố định được duy trì bất kể có bằng chứng mâu thuẫn.

• Suy nghĩ vô tổ chức. Một người có thể chuyển rất nhanh từ chủ đề này sang chủ đề khác hay đưa ra những câu trả lời hoàn toàn không liên quan.

• Tâm trạng chán nản. Nếu một người được chẩn đoán mắc chứng rối loạn phân liệt cảm xúc thuộc loại trầm cảm, họ sẽ trải qua cảm giác buồn bã, trống rỗng, cảm giác vô dụng hoặc các triệu chứng khác của trầm cảm.

• Hành vi hưng cảm. Nếu một người được chẩn đoán mắc chứng rối loạn phân liệt cảm xúc thuộc loại lưỡng cực, họ sẽ trải qua cảm giác hưng phấn, suy nghĩ dồn dập, gia tăng hành vi nguy cơ và các triệu chứng hưng cảm khác.

Xem Thêm: 

>>> Tổng Quan Các Rối Loạn Nhân Cách

>>> Rối Loạn Cảm Xúc Ở Học Sinh THCS Và THPT

Nguyên Nhân 

Nguyên nhân chính xác của rối loạn phân liệt cảm xúc vẫn chưa được biết. Sự kết hợp của nhiều nguyên nhân có thể góp phần vào sự phát triển của rối loạn phân liệt cảm xúc.

• Di truyền. Rối loạn phân liệt có xu hướng di truyền trong gia đình. Điều này không có nghĩa là nếu người thân mắc chứng rối loạn này thì bạn chắc chắn cũng sẽ mắc nó. Nhưng điều này có nghĩa là bạn có nhiều khả năng phát triển bệnh hơn.

• Cấu trúc và hóa học não bộ. Chức năng và cấu trúc của não có thể khác nhau theo những cách mà khoa học chỉ mới bắt đầu hiểu được. Chụp và quét não bộ đang giúp thúc đẩy nghiên cứu trong lĩnh vực này.

• Căng thẳng. Các sự kiện căng thẳng như một người thân mất đi, ly hôn hay mất việc làm có thể gây ra những triệu chứng hoặc khởi phát bệnh.

• Sử dụng các chất gây nghiện. Chất gây nghiện tác động thần kinh như LSD cũng được có liên quan với sự phát triển của rối loạn phân liệt cảm xúc.

Chẩn Đoán

Rối loạn phân liệt cảm xúc có thể khó chẩn đoán vì nó có các triệu chứng của cả tâm thần phân liệt và trầm cảm hoặc rối loạn lưỡng cực. Có hai loại rối loạn phân liệt cảm xúc chính: loại lưỡng cực và loại trầm cảm. Để chẩn đoán là mắc chứng rối loạn phân liệt cảm xúc, một người phải có những triệu chứng sau đây.

• Giai đoạn rối loạn cảm xúc nghiêm trọng, trầm cảm hoặc hưng cảm, xảy ra đồng thời với các triệu chứng của tâm thần phân liệt.

• Ảo tưởng hoặc ảo giác từ hai tuần trở lên mà không có một giai đoạn cảm xúc chủ yếu.

• Các triệu chứng đáp ứng tiêu chuẩn cho một giai đoạn cảm xúc chủ yếu xuất hiện trong phần lớn thời gian của bệnh.

• Sự lạm dụng các chất gây nghiện hoặc một loại thuốc mà không phải là nguyên nhân gây ra các triệu chứng.

Điều Trị

Rối loạn phân liệt cảm xúc được chữa trị và kiểm soát bằng một số cách dưới đây:

• Thuốc, bao gồm thuốc ổn định khí sắc, thuốc chống loạn thần và thuốc chống trầm cảm.

• Trị liệu tâm lý, như là liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) hoặc liệu pháp can thiệp cho gia đình (Family-focused Therapy).

• Các chiến lược và giáo dục quản lý bản thân.

Nguồn bài: Schizoaffective Disorder- NAMI: National Alliance on Mental Illness

Tham Khảo: 

>>> Điều Trị Rối Loạn Cảm Xúc