Bạn có bao giờ cảm thấy mình bị cuốn vào guồng quay của công việc mà không thể thoát ra? Hay thậm chí còn phải “làm thêm giờ” ngay cả khi đã về nhà, chỉ vì một email hay tin nhắn công việc đột ngột xuất hiện? Đó chính là lúc bạn cần phải thiết lập ranh giới trong công việc – để không chỉ bảo vệ sức khỏe tinh thần mà còn nâng cao hiệu quả làm việc của chính mình.

Ranh Giới Trong Công Việc Là Gì?

Ranh giới trong công việc là những quy tắc, giới hạn và kỳ vọng mà mỗi người đặt ra để bảo vệ sức khỏe tinh thần, giữ vững sự tự chủ và xây dựng các mối quan hệ công sở lành mạnh. Những ranh giới này có thể là quy định về thời gian làm việc, không gian cá nhân, cách thức giao tiếp hay thậm chí là quyền nói “không” khi có nhiệm vụ nằm ngoài khả năng, thời gian thực hiện của bạn.

Mỗi người có cách đặt ranh giới khác nhau và điều này phụ thuộc vào tính chất công việc, văn hóa công ty cũng như cách bạn muốn duy trì sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Chẳng hạn, bạn có thể đặt ra giới hạn về thời gian, như quy định đồng nghiệp không liên hệ ngoài giờ làm việc, hoặc lên lịch nghỉ ngơi giữa các giờ để tránh bị “chìm” trong công việc.

>>> Tham khảo: Ranh Giới Cho Mối Quan Hệ Lành Mạnh

Tại Sao Chúng Ta Cần Thiết Lập Ranh Giới Trong Công Việc?

Tăng Năng Suất

Khi bạn có những ranh giới rõ ràng, bạn sẽ dễ dàng tập trung vào những nhiệm vụ quan trọng. Bạn sẽ không còn phải bận tâm đến những việc lặt vặt hoặc những yêu cầu không cần thiết từ người khác. Kết quả là bạn có thể làm việc hiệu quả hơn và hoàn thành công việc đúng hạn.

Khi bạn kiểm soát được thời gian, không gian và năng lượng của mình, bạn sẽ cảm thấy hài lòng với công việc hơn. Điều này không chỉ giúp tăng hiệu quả làm việc mà còn khiến bạn yêu thích công việc của mình.

Xây Dựng Sự Tôn Trọng Và Chuyên Nghiệp

Việc thiết lập ranh giới cũng thể hiện bạn là người chuyên nghiệp và biết tôn trọng bản thân. Khi bạn rõ ràng trong việc truyền đạt những giới hạn của mình, đồng nghiệp và sếp sẽ tôn trọng và đánh giá cao bạn hơn. Điều này giúp xây dựng mối quan hệ lành mạnh và công bằng tại nơi làm việc.

Cân Bằng Giữa Công Việc Và Cuộc Sống Cá Nhân

Một trong những lý do lớn nhất để thiết lập ranh giới là để bảo vệ cuộc sống cá nhân của bạn. Nếu không có giới hạn, công việc có thể “xâm lấn” thời gian cá nhân, khiến bạn cảm thấy luôn bị áp lực và không bao giờ có thời gian nghỉ ngơi thực sự. Ranh giới giúp bạn giữ được sự cân bằng và tránh bị kiệt sức.

>>> Tham khảo: Chìa Khoá Số Một Để Cân Bằng Giữa Công Việc Và Cuộc Sống

Phát Triển Cá Nhân Và Sự Tự Tin

Đặt ra ranh giới không hề dễ dàng, nhưng nó là một trải nghiệm giúp bạn tăng sự thấu hiểu bản thân và lòng tự tin. Khi bạn biết cách bày tỏ nhu cầu và giới hạn của mình, bạn sẽ cảm thấy tự tin hơn trong công việc và cuộc sống. Đồng thời, bạn cũng học được cách tôn trọng giới hạn của người khác.

Bảo Vệ Sức Khỏe Tinh Thần

Sức khỏe tinh thần ngày càng được chú trọng tại nơi làm việc, và ranh giới là yếu tố không thể thiếu để bảo vệ tinh thần của bạn. Nếu không có ranh giới, bạn có thể dễ dàng rơi vào trạng thái lo âu, căng thẳng và thậm chí là trầm cảm.

Khi bạn biết cách nói “không” với những công việc không thuộc trách nhiệm của mình, hoặc khi bạn quy định rõ thời gian làm việc, bạn sẽ tránh được tình trạng quá tải. Điều này giúp giảm thiểu căng thẳng và ngăn ngừa tình trạng kiệt sức, đặc biệt khi công việc ngày càng đòi hỏi nhiều hơn và cao hơn. Đặt ra giới hạn giúp bạn giữ được sự bình tĩnh, ổn định và chăm sóc bản thân tốt hơn.

Các Loại Ranh Giới Tại Nơi Làm Việc

Ranh Giới Về Khối Lượng Công Việc (Role Load)

Nhiều người đang làm việc thay cho hai hoặc ba người vì công ty không tuyển thêm nhân sự hay cắt giảm ngân sách. Điều này khiến cho khối lượng công việc của bạn tăng lên chóng mặt. Nếu cứ tiếp tục làm việc như vậy, sớm hay muộn sức khỏe thể chất và tinh thần của bạn cũng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Đừng ngần ngại đặt giới hạn cho khối lượng công việc của mình để tránh kiệt sức nhé!

>>> Tham khảo: Dấu Hiệu Nhận Biết Bạn Đang Kiệt Sức (Burnout)

Ranh Giới Về Vai Trò (Role Clarity)

Bạn có từng bối rối về công việc chính xác của mình là gì chưa? Nhiều công ty không cung cấp rõ ràng về trách nhiệm của nhân viên mới, dẫn đến sự mơ hồ và thiếu rõ ràng trong công việc. Điều này không chỉ gây căng thẳng mà còn có thể khiến bạn phải đảm nhận những công việc không thực sự phù hợp với bản thân.

Ranh Giới Giữa Công Việc Và Cuộc Sống (Work/Life Balance)

Thời gian làm việc từ xa sau đại dịch đã khiến ranh giới giữa công việc và cuộc sống cá nhân trở nên mờ nhạt. Bạn có thể nhận cuộc gọi hoặc email vào lúc 9 giờ tối và phải xử lý gấp công việc trước 9 giờ sáng hôm sau. Nếu điều này chỉ xảy ra ở tần suất “thỉnh thoảng” thì ổn, nhưng nếu tình trạng này trở thành “chuyện thường ngày”, sức khỏe của bạn sẽ gặp vấn đề. Vì vậy, hãy thiết lập ranh giới rõ ràng giữa công việc và thời gian dành cho gia đình và bản thân.

Ranh Giới Giao Tiếp (Communication Boundaries)

Ranh giới trong giao tiếp chính là chìa khóa để duy trì sự chuyên nghiệp và hiệu quả tại nơi làm việc. Việc trao đổi về kỳ vọng và thời hạn công việc rõ ràng với sếp và đồng nghiệp sẽ giúp bạn tránh bị áp lực không cần thiết. Đừng để bản thân và các đồng nghiệp phải đoán ý hay cố gắng đọc suy nghĩ của nhau, hãy giao tiếp thẳng thắn và rõ ràng để mọi người cùng hiểu nhau hơn và tránh căng thẳng hay hiểu nhầm.

Ranh Giới Hành Vi (Behavioral Boundaries)

Tại nơi làm việc, việc giữ gìn các hành vi thể hiện sự tôn trọng là điều cần thiết. Không ai muốn làm việc trong một môi trường nơi ngôn ngữ căng thẳng, gây hấn hoặc các cử chỉ bạo lực được chấp nhận. Hãy thiết lập những ranh giới về cách ứng xử rõ ràng để đảm bảo sự an toàn và tinh thần làm việc lành mạnh cho tất cả mọi người.

>>> Tham khảo: Bắt Nạt Nơi Làm Việc Từ Góc Nhìn Tâm Lý

10 Mẹo Giúp Bạn Đặt Ra Ranh Giới Tại Nơi Làm Việc

Dưới đây là 10 mẹo siêu hữu ích giúp bạn dễ dàng thiết lập ranh giới mà vẫn giữ được sự chuyên nghiệp và thoải mái với đồng nghiệp.

1. Giao tiếp rõ ràng: Đừng để người khác tự suy đoán về những gì khiến bạn không thoải mái, hãy thẳng thắn và truyền đạt ranh giới của bạn một cách rõ ràng. Chỉ cần một câu nói đơn giản là bạn đã có thể khiến mọi người hiểu hơn về giới hạn của mình.

Ví dụ: “Mình không muốn nhận email công việc vào cuối tuần trừ khi có việc gấp. Nếu cần, hãy liên hệ với mình trong giờ làm việc nhé!”

2. Biết cách nói “không”: Đôi khi, bạn phải từ chối để bảo vệ bản thân. Đừng ngại nói “không” khi khối lượng công việc quá tải. Bạn không thể làm tốt mọi thứ nếu bản thân đang kiệt sức!

Ví dụ: “Mình rất muốn tham gia, nhưng khối lượng công việc hiện tại không cho phép mình đảm nhận thêm dự án này. Chúng ta có thể xem xét lại sau không?”

3. Giới hạn thời gian làm thêm: Đừng để việc làm thêm giờ trở thành thói quen. Hãy xác định ranh giới rõ ràng về thời gian làm việc để bạn không bị “ngập” trong công việc.

Ví dụ: “Mình hiểu nhiệm vụ này quan trọng, nhưng liệu chúng ta có thể kéo dài thời hạn không? Nếu không thể, bạn muốn mình ưu tiên công việc nào trước?”

>>> Tham khảo: Làm Việc Vào Cuối Tuần Có Thể Gây Trầm Cảm

4. Quản lý sự gián đoạn: Giữ không gian làm việc tập trung bằng cách hạn chế những sự gián đoạn không cần thiết. Đặt ra những khoảng thời gian bạn cần “toàn tâm toàn ý” cho công việc.

Ví dụ: “Mình sẽ có khoảng thời gian tập trung từ 10h đến 12h mỗi ngày. Vui lòng không làm phiền trong thời gian này nhé!”

5. Sử dụng công nghệ thông minh: Công nghệ có thể là con dao hai lưỡi. Hãy thiết lập ranh giới cho việc trả lời tin nhắn hay email ngoài giờ làm việc để không bị ‘cướp’ mất thời gian cá nhân.

Ví dụ: “Mình sẽ không kiểm tra email sau 7 giờ tối. Nếu có gì gấp, cứ gọi hoặc nhắn tin cho mình!”

6. Ủy quyền khi cần thiết: Nếu khối lượng công việc quá lớn, đừng ngại ủy quyền nhiệm vụ cho người khác. Điều này không chỉ giúp bạn giảm tải mà còn thể hiện sự tin tưởng đối với đồng nghiệp.

Ví dụ: “Mình rất tin tưởng vào khả năng của bạn, nên mình muốn giao cho bạn nhiệm vụ điều phối cuộc họp này.”

7. Đặt giới hạn hành vi: Đảm bảo rằng mọi tương tác tại nơi làm việc đều chuyên nghiệp và tôn trọng. Bạn có thể đặt ra ranh giới để tránh những hành vi không phù hợp.

Ví dụ: “Chúng ta hãy giữ các cuộc thảo luận chuyên nghiệp và tránh những bình luận cá nhân.”

8. Tìm kiếm sự hỗ trợ: Nếu cảm thấy áp lực, đừng ngại chia sẻ với sếp hoặc phòng nhân sự để có thể tìm ra giải pháp tốt nhất.

Ví dụ: “Mình gặp khó khăn trong việc quản lý khối lượng công việc. Chúng ta có thể thảo luận cách thiết lập ranh giới để cải thiện năng suất không?”

9. Tự yêu thương bản thân: Mỗi ngày bạn nên dành thời gian kiểm tra lại cảm xúc và sức khỏe của mình. Bạn không cần phải luôn nói “có” với mọi thứ, đôi khi từ chối cũng là một cách để yêu thương chính mình.

Ví dụ: Trước khi nhận thêm nhiệm vụ, đừng đồng ý ngay lập tức mà hãy suy nghĩ xem liệu mình có thực sự sẵn sàng hay không.

10. Hiểu rõ sự khác biệt văn hóa: Nếu bạn đang ở vai trò lãnh đạo, hãy nhớ rằng ranh giới có thể liên quan đến bản sắc và văn hóa của mỗi cá nhân. Hãy nhạy cảm và hỗ trợ đồng nghiệp trong việc thiết lập ranh giới của họ.

Ví dụ: “Mình biết có những người gặp khó khăn khi đưa ra yêu cầu, vì vậy, thỉnh thoảng chúng ta sẽ kiểm tra lại để đảm bảo rằng mọi người không cảm thấy quá tải trong công việc.”

Làm Thế Nào Nếu Người Khác Vượt Qua Ranh Giới Của Bạn?

Đã bao giờ bạn cảm thấy không thoải mái khi ranh giới của mình bị ai đó vượt qua, nhưng lại không biết cách xử lý ra sao? Đừng lo, ai cũng từng gặp tình huống như vậy ít nhất một lần! Quan trọng là bạn nhận biết được khi ranh giới của mình bắt đầu bị xâm phạm và học cách phản ứng một cách khéo léo để bảo vệ sự thoải mái và tinh thần của bản thân.

Bình tĩnh và lắng nghe bản thân: Đầu tiên, hãy dừng lại một chút và kiểm tra cảm xúc của mình. Có thể bạn cảm thấy hơi khó chịu, nhưng chưa biết rõ nguyên nhân. Lúc này, hãy tự hỏi: “Tại sao mình lại cảm thấy không thoải mái?” Điều này giúp bạn nhận ra vấn đề từ sớm và tránh để cảm xúc bùng nổ hoặc căng thẳng.

Khẳng định lại ranh giới của bạn: Khi cảm thấy ai đó đang vượt qua ranh giới, đừng ngại nói ra! Hãy khéo léo nhắc lại ranh giới của bạn một cách nhẹ nhàng nhưng rõ ràng, để người khác hiểu rằng bạn muốn giữ sự tôn trọng lẫn nhau. Ví dụ: “Mình rất quý sự quan tâm của bạn về chuyện cá nhân, nhưng mình thích giữ những cuộc trò chuyện đó ngoài giờ làm việc.”
Đưa ra hậu quả rõ ràng: Nếu sau khi nhắc nhở mà họ vẫn không tôn trọng ranh giới của bạn, hãy đặt ra hậu quả. Điều này không có nghĩa là đe dọa, mà là để người khác hiểu rằng hành động của họ có ảnh hưởng tiêu cực đến bạn và mối quan hệ của cả hai. Ví dụ: “Nếu bạn vẫn tiếp tục gọi mình trong giờ nghỉ trưa, mình sẽ phải tắt chuông điện thoại để tránh bị gián đoạn.”
Hạn chế sự tiếp xúc khi cần thiết: Nếu người đó tiếp tục vi phạm, hãy giảm bớt tương tác hoặc chỉ trả lời họ vào những thời điểm thích hợp. Điều này giúp bạn kiểm soát tình hình mà vẫn giữ được sự chuyên nghiệp. Ví dụ: Chỉ phản hồi những tin nhắn không khẩn cấp trong khung giờ đã quy định.
Tìm kiếm sự hỗ trợ từ người đáng tin: Đừng ngại tìm sự giúp đỡ từ những người bạn tin tưởng, đồng nghiệp hoặc bộ phận nhân sự nếu cần. Đôi khi, việc có người khác đồng cảm và hỗ trợ sẽ giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn và có thêm lời khuyên quý giá.

>>> Tham khảo: Tầm Quan Trọng Của Các Mối Quan Hệ Tích Cực Ở Nơi Làm Việc

Tránh tranh cãi: Nếu tình huống trở nên căng thẳng, đừng tham gia vào tranh cãi. Lùi lại, bình tĩnh và đợi đến khi bạn cảm thấy thoải mái để thảo luận lại. Điều này giúp tránh việc mất kiểm soát và đảm bảo rằng cả hai bên đều có thể lắng nghe nhau một cách tỉnh táo.

Khi ai đó vượt qua ranh giới của bạn, hãy nhớ rằng bạn luôn có quyền bảo vệ bản thân. Tự tin nói ra giới hạn của mình và tìm kiếm sự hỗ trợ khi cần thiết. Đặt ra ranh giới không chỉ giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn mà còn tạo ra một môi trường làm việc tích cực và tôn trọng hơn cho tất cả mọi người.

Tham khảo:

[1] Introduction to Setting Boundaries at Work. https://pmac.uk/resources/work-life-balance/setting-boundaries-at-work/#:~:text=What%20are%20Boundaries%20in%20the,colleagues%2C%20supervisors%2C%20and%20clients

[2] Setting Boundaries at Work: A Key to Well-Being. https://www.lyrahealth.com/blog/setting-boundaries-at-work/

[3] Five Essential Boundaries in the Workplace. https://www.psychologytoday.com/intl/blog/living-better-with-boundaries/202311/five-types-of-essential-workplace-boundaries

—————————–

Viện Tâm lý Việt – Pháp

Trụ sở chính & Trung tâm trị liệu tại Hà Nội: Số 54 Trần Quốc Vượng, P. Dịch Vọng Hậu, Q. Cầu Giấy

Trung tâm trị liệu tại TP.HCM: Landmark 81 & Landmark Plus, Vinhomes Central Park, 720A Điện Biên Phủ, P. 22, Q. Bình Thạnh

Hotline: 0977.729.396 (Zalo, 24/7)

Email: info@tamlyvietphap.vn

Facebook: https://www.facebook.com/tamlyvietphap.vn

Source link

Tâm lý Doanh Nghiệp

Ranh Giới Trong Công Việc