Những Tips Giúp Bạn Khôi Phục Ký Ức Cũ

Thỉnh thoảng nhìn lại, bạn sẽ nhận ra bản thân có những ký ức đi theo bạn suốt nhiều năm tháng, thậm chí dù đã qua vài chục năm, bạn vẫn nhớ nó nguyên vẹn. Chẳng hạn như bạn có như rất rõ lần đầu tiên bạn nói “Em đồng ý" đối với người bạn trai cầu hôn bạn, hoặc lần đầu tiên bạn ôm con trong vòng tay sau khi sinh. Mặc dù nhiều người nói rằng họ thường quên những ký đã xưa cũ, nhưng trên thực tế chúng vẫn ở bên cạnh bạn, và bạn chỉ cần nỗ lực hơn để lấy lại chúng.  

Những Kỷ Niệm Nào Ở Lại Với Chúng Ta?

Trong số rất nhiều ký ức bạn tích lũy hàng ngày, chỉ những ký ức được đánh dấu là có ý nghĩa mới được ghi lại trong trí nhớ dài hạn của bộ não bạn. Tiến sĩ Andrew Budson, nhà thần kinh học và trưởng khoa Thần kinh Nhận thức và Hành vi tại Hệ thống Y tế VA Boston giải thích: “Chúng ta có một hệ thống trong não đánh dấu những ký ức quan trọng theo một cách nào đó để chúng ta ghi nhớ chúng trong tương lai.

Để đánh dấu một kỷ niệm là đặc biệt, cần dựa trên hai yếu tố:

• Cảm Xúc 

Tiến sĩ Budson nói: "Kết hôn là một ví dụ về một sự kiện xúc động mạnh. Trong trường hợp đó, toàn bộ các chất hóa học trong não sẽ hoạt động khi những ký ức này được ghi lại".

Tham khảo: Vai trò cảm xúc

• Ý Nghĩa Cá Nhân  

“Nếu bạn được hỏi về những gì đã xảy ra vài ngày trước hoặc xa hơn là cả một tháng về trước thì bạn gần như sẽ không có ký ức nào về chúng bởi vì chúng không phải là thứ thực sự quan trọng đối với bạn," Tiến sĩ Budson giải thích.

Tham khảo: Lỗi truy xuất ký ức

Tình Trạng Lão Hoá Ảnh Hưởng Đến Khả Năng Khôi Phục Ký Ức

Đôi khi, ngay cả những kỷ niệm đặc biệt hoặc quan trọng cũng rất khó để nhớ. Hiện tượng này có liên quan đến một số yếu tố như:

• Trí nhớ xuống dốc sau tuổi 30. "Có bằng chứng rõ ràng rằng khả năng truy xuất thông tin của não bộ chúng ta đạt đỉnh ở độ tuổi từ 20 đến 30. Khi chúng ta ở độ tuổi 50, thùy trán, chịu trách nhiệm tìm kiếm ký ức, không hoạt động nữa. tiến sĩ Budson nói.

• Kỷ niệm phai mờ theo thời gian. Nếu bạn không nghĩ về một ký ức trong nhiều năm, nó sẽ không còn sống động và mạnh mẽ như trước đây. Tiến sĩ Budson nói: “Bằng cách không xem lại ký ức, bạn đang nói với bộ não của mình rằng điều đó không quan trọng và những ký ức khác có thể được đặt lên trên nó”.

• Cần sự hỗ trợ từ các yếu tố bên ngoài để nhớ lại. Tiến sĩ Budson nói: “Khi chúng ta còn trẻ, một gợi ý bên trong — chỉ cần nghĩ đến điều gì đó — có thể giúp lấy lại trí nhớ. "Nhưng khi già đi, chúng ta lại cần phải dựa vào các tín hiệu từ môi trường để gợi nhớ lại ký ức, chẳng hạn như các tín hiệu hình ảnh hoặc âm thanh."

Tham khảo: Vì sao chúng ta quên?

Gợi Nhớ

Để kích hoạt lại một ký ức cũ, bạn phải nghĩ về các giác quan đã hoạt động khi ký ức được ghi lại. Đó là bởi vì khi bạn trải nghiệm điều gì đó đặc biệt hoặc quan trọng, nhận thức của bạn — hình ảnh, âm thanh, mùi, vị, xúc giác, suy nghĩ hoặc cảm xúc — được lưu trữ trong một phần của não (vỏ não) và sau đó được liên kết với nhau thành ký ức bởi một phần khác một phần của não (hải mã) và được gắn thẻ để các thùy trán có thể truy xuất mẫu thông tin sau này.

Một gợi ý từ môi trường xung quanh (chẳng hạn như nghe một bài hát từ radio) hoặc một gợi ý do bạn tạo ra (chẳng hạn như nghĩ về lễ tốt nghiệp của mình) có thể giúp bạn lấy lại ký ức. Tiến sĩ Budson nói: “Các tín hiệu về các giai đoạn của cuộc đời mà bạn đang cố gắng ghi nhớ càng cụ thể, thì càng có nhiều khả năng bạn sẽ có một mẫu khớp và nhớ lại một ký ức cũ”.

Tham khảo: Lý thuyết về sự can thiệp ký ức

Các Gợi Ý Để Khôi Phục Ký Ức

Bởi vì bạn có thể không nhớ lại một cách tự nhiên các tín hiệu liên quan đến một ký ức đã bị lãng quên từ lâu, nên bạn sẽ phải tạo ra một số. Tiến sĩ Budson khuyên bạn nên thử các chiến lược sau:

• Nhìn vào những bức ảnh cũ về nhà, gia đình hoặc bạn bè của bạn.

• Đọc một bài thơ bạn đã viết hoặc thích đọc khi còn nhỏ.

• Giữ một bộ quần áo cũ mà bạn đã lưu.

• Đọc một bức thư cũ, tạp chí cá nhân hoặc bài báo.

• Nghe một bài hát cũ mà bạn hoặc ai đó trong gia đình bạn yêu thích.

• Nấu một bữa ăn mà bố hoặc mẹ bạn từng làm cho bạn.

• Ngửi thứ gì đó có thể gợi lại trí nhớ của bạn, chẳng hạn như sách, gối, nước hoa hoặc thức ăn.

• Ghé thăm một nơi từ những ngày còn trẻ của bạn.

• Xem một bộ phim cũ hoặc chương trình truyền hình.

Ngoài ra, hãy yên lặng khi bạn cố gắng khôi phục những ký ức cũ; đôi khi nhắm mắt lại và tập trung vào các điểm tham quan, âm thanh, mùi, suy nghĩ và cảm xúc liên quan đến từng điểm.

Và khi bạn nhớ lại những kỷ niệm, hãy viết chúng ra (trước khi bạn quên chúng) và củng cố chúng bằng cách thường xuyên nhớ lại chúng nếu chúng khiến bạn hài lòng hoặc hữu ích. Tiến sĩ Budson nói: “Bạn thực sự có thể du hành ngược thời gian đến một trải nghiệm cụ thể trong cuộc đời mình. Và, gợi nhớ một ký ức thường sẽ dẫn đến một ký ức khác."

Tìm hiểu 5 giai đoạn mà trí nhớ được hình thành trong bài viết tại đây.

Nguồn: Tips to retrieve old memories - Harvard Health Publishing (2021)