Liệu Pháp Nghệ Thuật Biểu Đạt Là Gì?

Liệu Pháp Nghệ Thuật Biểu Đạt Là Gì?

Liệu pháp nghệ thuật biểu đạt (Expressive Arts Therapy) là một cách tiếp cận đa phương thức, tích hợp sử dụng nhiều phương pháp bao gồm viết lách, âm nhạc, nghệ thuật thị giác, kịch và khiêu vũ để giúp con người phát triển bản thân. Trong loại hình trị liệu này, cá nhân làm việc với một nhà trị liệu được đào tạo, người giúp họ khám phá và hiểu phản ứng của họ đối với trải nghiệm các hình thức nghệ thuật biểu đạt khác nhau.

Liệu pháp này đã được định nghĩa là một quá trình khám phá bản thân dựa trên sự tự thể hiện nghệ thuật như một cách để đạt được sự giải phóng cảm xúc.

Đặc trưng của loại liệu pháp này là sự tập trung vào chính quá trình sáng tạo, sử dụng nhiều loại vật liệu và khám phá một số kỹ thuật khác nhau như một phần của can thiệp trị liệu.

Những người đang gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần có thể gặp khó khăn trong việc giải thích hoặc mô tả cảm giác của họ. Việc sử dụng nghệ thuật biểu đạt có thể giúp mọi người tìm hiểu thêm về bản thân và chia sẻ những gì họ đang cảm thấy trong bối cảnh trị liệu.

Các Loại Liệu Pháp Nghệ Thuật Biểu Đạt

Là một liệu pháp đa phương thức, liệu pháp nghệ thuật biểu đạt dựa trên một số loại phương pháp tiếp cận đơn phương thức khác nhau. Bốn trong số các loại nghệ thuật sáng tạo chính thường được sử dụng trong liệu pháp nghệ thuật biểu đạt bao gồm:

Liệu Pháp Nghệ Thuật (Art Therapy)

Cách tiếp cận này liên quan đến việc sử dụng nghệ thuật thị giác - chẳng hạn như vẽ, hội họa và điêu khắc - để hiểu cảm xúc, suy nghĩ hoặc trải nghiệm.

Liệu Pháp Khiêu Vũ (Dance Therapy)

Loại liệu pháp này bao gồm việc sử dụng chuyển động thể chất và khiêu vũ để giúp mọi người ứng phó với các triệu chứng sức khỏe tâm thần như lo lắng, căng thẳng và trầm cảm.

Liệu Pháp Âm Nhạc (Music Therapy)

Phương pháp này sử dụng việc nghe hoặc sáng tạo âm nhạc để giúp cải thiện tâm trạng và giảm bớt lo lắng.

Liệu Pháp Viết Lách (Writing therapy)

Cách tiếp cận này liên quan đến khám phá suy nghĩ và cảm xúc thông qua việc viết. Ví dụ, mọi người có thể viết nhật ký về cuộc sống của họ hoặc tạo ra các tác phẩm biểu đạt như bài thơ hoặc câu chuyện hư cấu.

Điều quan trọng cần lưu ý là các loại nghệ thuật biểu đạt được sử dụng ở trên là ví dụ của các phương thức trị liệu đơn lẻ khi được sử dụng riêng. Liệu pháp nghệ thuật biểu đạt khác biệt vì nó tích hợp nhiều kỹ thuật này và nhiều công cụ khác nhau thay vì chỉ giới hạn trong một cách tiếp cận duy nhất.

Bằng cách dựa vào các phương thức khác nhau và tích hợp chúng theo những cách hữu ích cho nhu cầu của mỗi cá nhân, phương pháp trị liệu này có thể tạo ra những trải nghiệm độc đáo cho phép mọi người hiểu rõ hơn những cảm xúc, suy nghĩ, ký ức và trải nghiệm của họ.

Các Kỹ Thuật

Các nhà trị liệu thực hành liệu pháp nghệ thuật biểu đạt có thể dựa trên nhiều kỹ thuật khác nhau để tạo ra một phương pháp điều trị phù hợp nhất với nhu cầu của mỗi cá nhân. Các kỹ thuật này có thể bao gồm:

• Vẽ tranh hoặc vẽ bằng ngón tay với acrylics hoặc màu nước

• Điêu khắc bằng đất sét

• Làm mặt nạ

• Khiêu vũ

• Viết nhật ký

• Làm thơ

• Tâm kịch

• Sáng tác nhạc

• Nghe nhạc

• Nhập vai

• Ứng biến

• Phác thảo

• Ghép ảnh

• Làm tranh in

• Làm tranh khảm

• Tự chụp chân dung

• Nhiếp ảnh

• Tô màu Mandala

• Làm phim

Ngoài việc sử dụng các đặc tính chữa lành của sự tự thể hiện thông qua nghệ thuật biểu đạt, các chuyên gia cũng kết hợp các phương thức trị liệu tâm lý bao gồm các phương pháp tiếp cận dựa trên tâm động học, nhận thức-hành vi và chánh niệm.

Liệu Pháp Nghệ Thuật Biểu Đạt Có Thể Giúp Ích Cho Tình Trạng Nào?

Liệu pháp nghệ thuật biểu đạt có thể có lợi cho một số tình trạng sức khỏe tâm thần khác nhau. Nó có thể được sử dụng với cả người lớn và trẻ em. Một số tình trạng mà nó có thể có ích bao gồm:

• Lo âu

• Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD)

• Mất người thân

• Chấn thương não

• Tình trạng bệnh lý mãn tính

• Phiền muộn

• Rối loạn phát triển

• Rối loạn ăn uống

• Vấn đề cảm xúc

• Các vấn đề giữa các cá nhân

• Lòng tự trọng kém

• Rối loạn căng thẳng hậu sang chấn (PTSD)

• Căng thẳng

Cách tiếp cận này cũng có thể hữu ích khi điều trị những trẻ có thể chưa có khả năng mô tả những gì chúng đang nghĩ hoặc cảm thấy.

Lợi Ích Của Liệu Pháp Nghệ Thuật Biểu Đạt

Việc sử dụng nghệ thuật biểu đạt có thể làm tăng lợi ích của liệu pháp trò chuyện bằng cách cho phép mọi người sử dụng các phương pháp phù hợp nhất với họ. Đối với một số người, nói về trải nghiệm của họ có thể là hình thức khám phá bản thân phù hợp nhất. Tuy nhiên, những người khác có thể hưởng lợi hơn từ các hoạt động như vẽ một bức tranh hoặc viết nhật ký.

Theo Hiệp hội Trị liệu Nghệ thuật Biểu đạt Quốc tế (IEATA), điều này liên quan đến việc tích hợp các quy trình nghệ thuật với tâm lý học và giáo dục cộng đồng để giúp mọi người nâng cao khả năng sáng tạo, sự minh mẫn và đạt được hiệu quả trị liệu sâu sắc.

Mặc dù việc sử dụng một số loại hình nghệ thuật biểu đạt có thể bị hạn chế vì nhiều lý do khác nhau, như là trường hợp khuyết tật về thể chất, nhưng nhiều hoạt động nghệ thuật phù hợp với nhiều cá nhân và trong các trường hợp khác nhau. Những hoạt động như vậy thường có thể được thực hiện trong bất kỳ hoàn cảnh nào chỉ với nguồn cung cấp tối thiểu.

Một đánh giá cho thấy liệu pháp nghệ thuật biểu đạt đã được sử dụng trong nhiều bối cảnh bao gồm các trung tâm cộng đồng, với người vô gia cư, người nhập cư, bệnh nhân ung thư, bệnh nhân sa sút trí tuệ, …

Hiệu Quả

Nghiên cứu cho thấy rằng việc sử dụng nghệ thuật biểu đạt cho các mục đích trị liệu mang lại một số lợi ích, bao gồm phát triển sức mạnh và kỹ năng, phát triển bản thân, giảm triệu chứng, cải thiện giao tiếp và khiến trải nghiệm cá nhân có ý nghĩa.

• Một đánh giá năm 2021 đối với nghiên cứu về việc sử dụng liệu pháp nghệ thuật biểu đạt trong chăm sóc sức khỏe người lớn và điều dưỡng đã kết luận rằng cách tiếp cận này đã giúp cải thiện sự hợp tác giữa bệnh nhân, gia đình của họ và các chuyên gia chăm sóc sức khỏe.

• Một nghiên cứu năm 2019 cho thấy liệu pháp nghệ thuật có liên quan đến việc cải thiện chức năng nhận thức ở người lớn tuổi bị rối loạn nhận thức thần kinh nhẹ.

• Một đánh giá năm 2016 về một nghiên cứu thí điểm sử dụng liệu pháp nghệ thuật biểu đạt với trẻ em nhập viện cho biết chương trình được nhân viên bệnh viện và người nhà hưởng ứng, do báo cáo chủ quan rằng trẻ em bình tĩnh hơn và có vẻ ít căng thẳng hơn sau các buổi trị liệu. Các biện pháp khác cũng cho thấy rằng những đứa trẻ đã có những cải thiện về tâm trạng.

Nói một cách tổng thể hơn, việc thực hành nghệ thuật đã được chứng minh là có một số tác động tích cực đến sức khỏe tâm thần.

• Một nghiên cứu năm 2020 cho thấy hoạt động tô màu giúp giảm lo lắng và cải thiện tâm trạng ở người lớn tuổi.

• Một nghiên cứu khác cho thấy vẽ tranh và chơi nhạc cụ giúp cải thiện sức khoẻ cảm xúc của phụ nữ lớn tuổi.

Những Điều Cần Cân Nhắc

Nếu bạn đang nghĩ đến việc thử liệu pháp nghệ thuật, có một số điều quan trọng bạn nên cân nhắc. Bạn không cần phải được đào tạo hoặc có kinh nghiệm trong bất kỳ hoạt động nào. Bạn cũng không cần phải giỏi loại hình nghệ thuật mà bạn đang tập trung vào trong các buổi trị liệu của mình. Mục tiêu của quá trình này không phải là những gì bạn đang tạo ra; chính quá trình tạo ra nó mới là điều quan trọng.

"Một người không cần phải là một nghệ sĩ hoặc có bất kỳ kỹ năng đặc biệt nào để thể hiện bản thân thông qua việc sáng tạo nghệ thuật; điều quan trọng nhất là một thái độ cởi mở với sự sáng tạo trong cuộc sống hàng ngày. Điều này cho phép bản thân và những người khác có cơ hội tương tác với nghệ thuật và thay đổi cuộc sống hàng ngày," theo các tác giả của một bài đánh giá nghiên cứu về việc sử dụng nghệ thuật biểu đạt trong trị liệu.

Liệu pháp nghệ thuật biểu đạt không phù hợp với tất cả mọi người. Ví dụ, nó có thể không phù hợp với bạn nếu bạn hoài nghi hoặc không muốn tham gia vào trải nghiệm sáng tạo. Nó cũng có thể không thích hợp cho một số bệnh tâm thần như tâm thần phân liệt.

Điều quan trọng là phải tiếp thu và cởi mở với trải nghiệm sáng tạo. Nó không giống như tham gia một lớp học nghệ thuật. Trọng tâm của bạn không phải là học các kỹ thuật nghệ thuật, mà là trải nghiệm cảm xúc bên trong khi bạn tham gia vào quá trình nghệ thuật, trong cách tiếp thu (chẳng hạn như nghe nhạc) hoặc sáng tạo (chẳng hạn như làm nghệ thuật).

Bắt Đầu Như Thế Nào?

Nếu bạn muốn thử liệu pháp nghệ thuật biểu đạt:

Đầu Tiên, Tìm Một Nhà Trị Liệu

Hãy tìm một chuyên gia được đào tạo và có kinh nghiệm trong nghệ thuật biểu đạt.

Kiểm Tra Bảo Hiểm Của Bạn

Bạn cũng nên hỏi về các lựa chọn thanh toán và kiểm tra với nhà cung cấp bảo hiểm để xem liệu chính sách bảo hiểm có bao gồm việc trị liệu này hay không. Phương pháp trị liệu này có nhiều khả năng được bảo hiểm chi trả hơn nếu được một nhà tâm lý học hoặc bác sĩ tâm thần có cấp phép cung cấp.

Biết Điều Gì Sẽ Xảy Ra: 

Trong một buổi trị liệu nghệ thuật biểu đạt, nhà trị liệu có thể hướng dẫn bạn qua một quá trình khám phá những gì bạn đang cảm thấy bằng cách sử dụng một số hoạt động nghệ thuật biểu đạt. Ví dụ, nhà trị liệu có thể yêu cầu bạn thực hiện các hoạt động khác nhau hoặc bạn có thể tập trung vào các hình thức biểu đạt cụ thể như viết hoặc khiêu vũ.

Nguồn: What Is Expressive Arts Therapy? - Verywell Mind