Những ý chính:
* Một nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng những người tiếp xúc với ô nhiễm không khí nhiều khi còn nhỏ có tỷ lệ gặp phải những vấn đề về tâm lý cao hơn so với những người cùng độ tuổi.

* Ô nhiễm không khí – do khói bụi, mưa axit, xe cộ và những nguyên nhân khác làm ảnh hưởng tiêu cực đên hệ thần kinh trung ương, có thể dẫn tới những vấn đề về sức khoẻ tâm thần.

* Những người sống gần đường cao tốc hoặc các khu vực có các chất ô nhiễm không khí cao có nguy cơ lớn nhất.

Nghiên cứu mới đây được công bố trên JAMA Network Open nhấn mạnh những tác động hữu hình của Oxit nitơ và bụi mịn, hai chất gây ô nhiễm không khí có thể tác động tới hệ thần kinh trung ương và dẫn đến những lo ngại về sức khoẻ thể chất và tâm thần.
Những phát hiện này nhấn mạnh rằng trẻ em tiếp xúc với ô nhiễm không khí trong quá trình phát triển có nguy cơ gặp các vấn đề tâm lý cao hơn khi được so sánh với những trẻ đồng trang lứa có tiếp xúc ít hơn.
Nghiên cứu nguy cơ của ô nhiễm không khí
Các nhà nghiên cứu đã theo dõi một tổ hợp gồm 2,039 trẻ em sinh ra ở Anh trong năm 1994 và 1995 trong suốt thời thơ ấu, sau đó phỏng vấn họ ở 18 tuổi để phân tích những triệu chứng tâm lý và các yếu tố rủi ro.

Đội nghiên cứu đã phân tách yếu tố rủi ro của các chất gây ô nhiễm không khí để tìm ra rằng việc tăng tiếp xúc với oxit nitơ và bụi mịn tương đương với nguy cơ cao hơn về những lo ngại sức khoẻ tâm thần.
Ngoài ra, các nhà nghiên cứu đã đo mức độ bụi mịn hay ô nhiễm dạng hạt, là những hạt rắn cực nhỏ và những giọt chất lỏng lơ lửng trong không khí. “Ô nhiễm chủ yếu đến từ các phương tiện cơ giới, lò đốt củi và công nghiệp. Trong những vụ cháy rừng hay bão bụi, ô nhiễm dạng hạt có thể đạt nồng độ cực cao.” – Tiến sĩ Helen L. Fisher
“Phát hiện của chúng tôi cho thấy thanh thiếu niên tiếp xúc với mức độ ô nhiễm không khí ngoài trời cao hơn, đặc biệt là oxit nitơ gặp phải những vấn đề sức khoẻ tâm thần lớn hơn khi bước sang tuổi trưởng thành”, Tiến sĩ Fisher cho biết.
Tiếp xúc với ô nhiễm không khí có thể dẫn tới những rối loạn tâm thần
Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng tỉ lệ tiếp xúc với các chất ô nhiễm trong không khí cao hơn vào thời thơ ấu và thời thanh thiếu niên có liên quan lớn hơn tới các vấn đề sức khoẻ tâm thần ở độ tuổi 18.
Tiến sĩ Fisher giải thích rằng những vấn đề sức khỏe tâm thần này bao gồm các tình trạng biểu hiện bên trong, như là trầm cảm và lo âu; các tình trạng biểu hiện bên ngoài như rối loạn hành vi và lạm dụng chất kích thích; và các tình trạng liên quan đến sự méo mó trong suy nghĩ, như nhìn hoặc nghe thấy những thứ không có thật.
Những phát hiện này không thể giải thích được bởi các yếu tố rủi ro khác, bao gồm các mối lo ngại về sức khỏe tâm thần trước đây của trẻ em, các yếu tố sinh học và tiền sử gia đình mắc rối loạn tâm thần, hoặc rủi ro liên quan đến sự nghèo đói và sự khác biệt giữa các vùng lân cận.
“Ô nhiễm không khí có thể góp phần đáng kể vào gánh nặng toàn cầu của vấn đề sức khỏe tâm thần, bởi vậy các biện pháp can thiệp để cải thiện chất lượng không khí có thể giúp cải thiện sức khỏe tâm thần ở cấp độ cộng đồng.”- Tiến sĩ Helen L. Fisher
Tiến sĩ Fisher giải thích rằng ô nhiễm không khí đang tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần, bà nhấn mạnh rằng sự tiếp xúc này có thể được coi là một yếu tố nguy cơ phát triển bệnh tâm thần. Ô nhiễm không khí có liên quan đến bệnh Alzheimer, Parkinson, đột quỵ và các bệnh khác của hệ thần kinh trung ương.
Do mối tương quan giữa sự tiếp xúc trong thời kỳ đầu đời và nguy cơ gia tăng các triệu chứng sức khỏe tâm thần, những chẩn đoán bổ sung – bao gồm cả bệnh tâm thần – có thể liên quan đến nó.
Ô nhiễm không khí ảnh hưởng tới não bộ như thế nào?
Các chuyên gia biết rằng sự ô nhiễm tác động đến não được thể hiện rõ ràng bởi mối liên hệ của chúng với các bệnh của hệ thần kinh trung ương. Nhưng Tiến sĩ Fisher giải thích rằng cần phải nghiên cứu thêm để hiểu chính xác mức độ ô nhiễm không khí tiếp cận và gây hại cho hệ thần kinh trung ương, để tiếp tục đo lường các mối liên hệ giữa sự tiếp xúc và những kết quả tiêu cực.
Ô nhiễm trong không khí có thể tới não trực tiếp bằng cách di chuyển dọc theo hệ thần kinh mũi và có thể tác động gián tiếp tới não thông qua Hội chứng đáp ứng viêm hệ thống. Ô nhiễm không khí còn được biết là xâm nhập vào hệ mạch, tạo ra lối đi vào não bộ qua hàng rào máu não, một đường viền bán thấm kiểm soát dòng chảy của chất dinh dưỡng và giúp bảo vệ não khỏi những chất độc.
Tiến sĩ Fisher giải thích rằng ô nhiễm không khí có thể cản trở chức năng suy luận của não – cuối cùng các tế bào thần kinh bị gián đoạn và chết dần, chúng tiếp nhận giác quan đầu vào và gửi thông điệp từ não đến các bộ phận khác của cơ thể. Chất dẫn truyền thần kinh, truyền tín hiệu giữa các tế bào thần kinh, đóng một vai trò mạnh mẽ đối với sức khỏe tâm thần. Sự mất cân bằng và gián đoạn dẫn đến một số tình trạng sức khỏe tâm thần.
Ngoài việc ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần bằng cách tác động tiêu cực đến hệ thần kinh trung ương, ô nhiễm không khí thường đi kèm với các yếu tố gây căng thẳng. Tiến sĩ Fisher nhấn mạnh rằng oxit nitơ chủ yếu đến từ khí thải xe cộ và do đó đi kèm với vấn đề ô nhiễm tiếng ồn – có thể làm gián đoạn giấc ngủ và dẫn đến các vấn đề về sức khỏe tâm thần khác.
Làm thế nào để tận hưởng các hoạt động ngoài trời một cách an toàn?
Mặc dù những lo ngại về chất lượng không khí là rất quan trọng, đừng để những lo lắng ấy giữ bạn ở trong nhà suốt ngày. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) của Mỹ giải thích rằng việc tụ tập với bạn bè hoặc gia đình ở ngoài trời thực sự tốt cho sức khoẻ tinh thần của bạn.
Thanh thiếu niên được hoạt động ở ngoài trời báo cáo tỉ lệ cảm xúc vui vẻ cao hơn so với những bạn ở cùng độ tuổi, và con số này còn cao hơn khi chúng dành thời gian ngoài trời cùng với gia đình. Hơn nữa, những trải nghiệm ở thiên nhiên làm giảm các triệu chứng của Rối loạn tăng động giảm chú ý (ADHD), làm tăng cảm xúc và lòng tự trọng.
Brandt nói rằng cách tốt nhất để tận hưởng các hoạt động ngoài trời là lên kế hoạch trước. Hãy lên lịch cho các hoạt động vào buổi sáng, chiều hoặc tối khi trời không quá nóng và kiểm tra số liệu về chất lượng không khí của địa phương trước khi đi ra ngoài.
Hiểu biết về những rủi ro sẽ giúp mọi người tự bảo vệ mình và có thể truyền cảm hứng cho các hành động chống lại ô nhiễm môi trường.
Nguồn bài: Air Pollution Exposure in Childhood Linked to Mental Health Concerns at Age 18- VeryWell Mind