Không ai muốn con mình mang tiếng là kẻ ăn cắp— và việc cảm thấy lo và hoảng là điều bình thường khi phát hiện ra con mình có hành vi ăn cắp. Hành vi ăn cắp có thể xảy ra ở bất kì đứa trẻ nào, cho dù là một đứa trẻ ở tuổi mẫu giáo lén lấy một thanh kẹo trên kệ của một tiệm tạp hóa hay một đứa trẻ 7 tuổi sang nhà bạn chơi và mang đồ chơi của bạn về nhà mình, cũng có thể là đứa trẻ 14 tuổi lấy trộm một lọ sáp vuốt tóc trong siêu thị. Và bạn có thể không biết phải làm gì đúng đắn để ngăn chặn hành vi đó ở trẻ. 

“Thực tế, hành vi ăn cắp ở trẻ em không phải là hiếm hay một dạng bệnh lý, đặc biệt là ở trẻ nhỏ và kể cả khi trẻ vượt quá ranh giới ở tuổi vị thành niên.” Arthur Lavin, MD, FAAP, bác sĩ nhi khoa và chủ tịch Ủy ban Tâm lý xã hội của Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) cho biết về ác khía cạnh của Sức khỏe Trẻ em và Gia đình.

Tiến sĩ Lavin đề xuất, điều quan trọng nhất để giải quyết vấn đề trộm cắp ở trẻ là dạy cho trẻ biết rằng việc chúng làm là sai và thúc đẩy chúng không tái phạm. Nhưng trước tiên, hãy xem xét lý do tại sao con bạn có hành vi này.

Nguyên Nhân Trẻ Em Có Hành Vi Ăn Cắp?

Tất cả chúng ta đều có xu hướng tò mò và khao khát những gì chúng ta không có. Tiến sĩ Lavin giải thích: “Nếu bạn bảo bọn trẻ đừng làm gì đó hoặc chúng không thể lấy thứ gì đó, chúng sẽ muốn có nó hoặc làm thử điều đó. Theo khía cạnh đạo đức thì có thể hiểu những hành vi như vậy là ăn cắp nhưng trên khía cạnh tâm lý học, nó không đơn giản chỉ là hành vi xấu hoặc sai trái. Tiến sĩ Lavin nói, “Bản chất con người là tò mò về những thứ bị cấm. Tất cả chúng ta đều sẵn sàng làm điều bị cấm.”

Điều đó nói lên rằng, trẻ em cần tìm hiểu tại sao hành động theo sự bốc đồng của bản thân là sai và cách chống lại sức hấp dẫn của nó. Candice W. Jones, MD, FAAP, một bác sĩ nhi khoa ở Sanford, Florida, cho biết đây là một hành vi phức tạp và cảm xúc tiềm ẩn bên trong có thể ảnh hưởng đến quyết định thực hiện hành vi ăn cắp của trẻ. Nhận thức được — và giải quyết — những sắc thái này, vừa đồng thời mang lại hậu quả cho hành vi sai trái, nhưng cũng có thể giúp ngăn chặn hành động trước sự cám dỗ ăn cắp trong tương lai.

Tiến sĩ Lavin cho biết, điều quan trọng là phải xem xét độ tuổi, sự trưởng thành, những gì đã bị đánh cắp và hoàn cảnh của một đứa trẻ. Ví dụ, lấy một thứ gì đó từ cửa hàng hoặc một người lạ thay vì từ một thành viên trong gia đình hoặc trong nhà của bạn là hai các trường hợp có tính chất khác nhau.

“Việc một đứa trẻ lấy kẹo trong phòng khách mà không hỏi là sai. Nhưng sai vì nó vi phạm quy tắc mà bố mẹ đưa ra, không phải là phạm tội. Và rõ  ràng có một nguy cơ về hành vi ăn cắp ngay ở nơi bạn ở và bạn sẽ bắt đầu lo lắng về cảm giác đúng và sai của đứa trẻ. “Tiến sĩ Lavin nói.

Biết lý do tại sao trẻ ăn cắp và động cơ của chúng sẽ giúp bạn lập một kế hoạch hiệu quả hơn để đối phó với hành vi đó. Dưới đây là một số lý do phổ biến cho hành vi ăn cắp ở trẻ em.

Thiếu Kiến Thức Và Hiểu Biết

Trẻ mới biết đi và trẻ mẫu giáo lấy đồ đạc của người khác là chuyện bình thường. Ở độ tuổi này, trẻ chưa hiểu rõ về việc ăn cắp ảnh hưởng đến người khác như thế nào và nó có thể gây hại ra sao. “Trẻ mới biết đi trải qua giai đoạn ‘của tôi’. Chúng có thể lấy một thứ gì đó nhưng hành vi này không thực sự là ăn trộm”, Tiến sĩ Jones nói.

Chúng cũng có thể lấy một thứ gì đó từ một cửa hàng chỉ bởi vì không hiểu về quyền sở hữu và hoạt động mua bán trao đổi. Tiến sĩ Jones giải thích rằng đối với trẻ, tất cả các đồ vật ở trên kệ đều được trẻ coi là có thể lấy được. 

Vì vậy, hãy bắt đầu trò chuyện với con bạn với sự đồng cảm và lý do tại sao hành vi ăn cắp là sai trái để chúng có thể học cách tôn trọng tài sản của người khác. Giải thích rằng chúng ta cần mua các vật phẩm để sở hữu và mang chúng về nhà.

Thường xuyên tổ chức các cuộc trò chuyện về tầm quan trọng của việc không nên động vào đồ đạc của người khác. Bạn có thể đưa ra ví dụ về việc trẻ cũng có nhu cầu muốn các vật dụng của mình được bảo vệ và tôn trọng cũng như phải tôn trọng tương tự với người khác.

Kém Trong Việc Điều Khiển Sự Thôi Thúc

Trẻ nhỏ thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát sự thôi thúc. Chúng có thể chỉ đơn giản là có một sự thôi thúc trong tâm trí để chạm vào và sau đó lấy một cái gì đó mà thậm chí không nghĩ đến quyền sở hữu hoặc nhớ rằng hành động của mình có thể vượt quá giới hạn cho phép.

Trong tình huống này, trẻ có thể nhanh chóng đút một vật mà mình muốn vào túi mà không cần cân nhắc đến hậu quả. Do đó, hãy dạy con bạn kiểm soát sự thôi thúc và về trách nhiệm ngăn chặn hành vi ăn trộm. 

Sau khoảng 18 tháng tuổi, trẻ em bắt đầu có những thử nghiệm bằng những trò nghịch ngợm và dễ nghe theo sự tò mò của chúng, Tiến sĩ Lavin nói. Ví dụ, nếu bạn nói không ném thìa hoặc không được chạm vào thứ gì đó, trẻ vẫn có thể làm điều đó.

Những đứa trẻ lớn hơn, thậm chí cả lứa tuổi thanh niên và thiếu niên, cũng có thể đơn giản là làm một việc gì đó theo ý muốn của chúng. Tiến sĩ Lavin nói: “Đôi khi trẻ em làm những việc mà không cần suy nghĩ và không nhận ra hậu quả.

Áp Lực Từ Bạn Bè (Áp Lực Đồng Đẳng)

Tiến sĩ Lavin nói: Áp lực bạn bè trở nên phổ biến hơn (và mạnh mẽ hơn) kể từ khi trẻ đạt 6 hoặc 7 tuổi. Trẻ ở tuổi teen và thanh thiếu niên có thể ăn cắp bởi vì chúng nghĩ rằng điều đó có vẻ tuyệt vời và những người khác cũng đang làm điều đó. Hoặc trẻ có thể cảm thấy thích thú mà không thực sự nghĩ đến hậu quả. Trẻ có thể bị áp lực bởi bạn bè khi ăn trộm đồ ăn, tiền, hoặc một cái túi khi những đồ vật này không nằm trong tầm giám sát của người khác. 

Thanh thiếu niên ăn cắp vì muốn có những món đồ đẹp mà chúng không có khả năng chi trả hoặc không được phép sử dụng. Một số thanh thiếu niên ăn cắp như một cách để nổi loạn chống lại mọi thứ áp bức chúng. Ở độ tuổi này, chúng biết những gì chúng đang làm là sai và chúng có khả năng phải đối mặt với các vấn đề pháp lý nếu hành vi trộm cắp không được giải quyết một cách hiệu quả.

Vấn Đề Về Sức Khỏe Tâm Thần

Rối loạn hành vi hoặc các vấn đề sức khỏe tâm thần cũng có thể góp phần gây ra hành vi như trộm cắp. Một đứa trẻ đang đấu tranh với các vấn đề về tình cảm hoặc gia đình, chẳng hạn như đối phó với cái chết hoặc ly hôn của cha mẹ chúng, có thể thực hiện hành vi ăn cắp.

Một đứa trẻ đang đương đầu với chứng trầm cảm hoặc một tình trạng sức khỏe tâm thần khác có thể sử dụng hành vi ăn cắp như một cách để đối phó. Những đứa trẻ cảm thấy đơn độc có thể ăn cắp để được chú ý hoặc như để thể hiện một sự cầu cứu.

“Nếu một đứa trẻ cảm thấy bị buộc phải vi phạm, thì bạn cần tự hỏi tại sao lại như vậy”, Tiến sĩ Lavin nói. Điều quan trọng là phải đánh giá xem điều gì dẫn đến hành vi ăn cắp và đối phó với bất kỳ vấn đề nào xảy ra.

Kết Lại 

Xác định nguyên nhân và động cơ thúc đẩy hành vi ăn cắp của trẻ em từ sớm sẽ giúp bạn có phương án hỗ trợ và giúp con ngăn chặn hành vi này trở thành thói quen. Để tìm hiểu các chiến lược hữu ích giúp ngăn chặn và phòng ngừa hành vi này ở trẻ, bạn có thể tham khảo bài viết tại đây.