Liệu Pháp Hồi Tưởng Trong Việc Cải Thiện Trí Nhớ Ở Người Cao Tuổi

Trong số các phương pháp hỗ trợ can thiệp sa sút trí tuệ ở người cao tuổi, liệu pháp hồi tưởng (Reminiscence Therapy – RT) đã được chứng minh có tác động tích cực trong việc cải thiện trí nhớ, giảm căng thẳng và nâng cao chất lượng sống. Vậy liệu pháp này hoạt động như thế nào và mang lại những lợi ích gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây.

Liệu Pháp Hồi Tưởng Là Gì?

Liệu pháp hồi tưởng là một phương pháp tâm lý trị liệu giúp người mắc sa sút trí tuệ nhớ lại những kỷ niệm trong quá khứ thông qua các kích thích giác quan như hình ảnh, âm thanh, mùi hương hoặc vật dụng quen thuộc. Phương pháp này giúp họ kết nối lại với ký ức, từ đó cải thiện khả năng ghi nhớ, tâm trạng và hiệu quả giao tiếp với những người xung quanh.

Liệu pháp này thường được thực hiện dưới nhiều hình thức như:

• Trò chuyện cá nhân hoặc nhóm: Người bệnh chia sẻ về những kỷ niệm quan trọng.
• Sử dụng hình ảnh, âm nhạc, phim ảnh: Giúp khơi gợi ký ức.
• Hoạt động thực hành: Chạm vào các vật dụng quen thuộc như sách cũ, đồ thủ công, quần áo ngày xưa…
• Tái tạo trải nghiệm: Chẳng hạn, tổ chức một bữa ăn giống như thời thơ ấu của người bệnh.

Tác Động Của Liệu Pháp Hồi Tưởng Đối Với Người Mắc Sa Sút Trí Tuệ

Cải thiện Trí Nhớ

Mặc dù người mắc sa sút trí tuệ có thể gặp khó khăn trong việc ghi nhớ sự kiện mới, nhưng ký ức xa xưa vẫn còn khá nguyên vẹn. Khi ôn lại những kỷ niệm cũ, não bộ được kích thích, giúp duy trì khả năng tư duy và trí nhớ lâu hơn.

>> Xem thêm: Bạn hiểu gì về trí nhớ

Giảm Lo Âu Và Trầm Cảm

Việc hồi tưởng về quá khứ mang lại cảm giác quen thuộc, an toàn, từ đó giúp giảm căng thẳng và lo lắng. Những kỷ niệm đẹp giúp cải thiện tâm trạng, mang lại niềm vui và ý nghĩa trong cuộc sống.

Tăng Cường Sự Kết Nối Xã Hội

Người mắc sa sút trí tuệ thường gặp khó khăn trong giao tiếp, nhưng khi được khơi gợi ký ức, họ có thể dễ dàng trò chuyện hơn. Các buổi trị liệu nhóm giúp họ cảm thấy được thấu hiểu và không cô đơn.

Cải Thiện Hành Vi Và Cảm Xúc

Những người tham gia liệu pháp hồi tưởng có xu hướng ít cáu gắt, bồn chồn hoặc bị kích động. Họ trở nên bình tĩnh và có thái độ tích cực hơn trong cuộc sống hàng ngày.

Liệu Pháp Hồi Tưởng Có Thể Phù Hợp Với Ai?

Phương pháp này đặc biệt phù hợp với:

• Người mắc sa sút trí tuệ nhẹ đến trung bình.
• Người cao tuổi có dấu hiệu suy giảm trí nhớ.
• Những người bị cô lập xã hội, ít giao tiếp.

Cách Thực Hiện Liệu Pháp Hồi Tưởng Hiệu Quả

Liệu pháp hồi tưởng có thể kéo dài từ 5–20 phút, tùy thuộc vào tình trạng của người bệnh. Dưới đây là các bước thực hiện hiệu quả:

Xây Dựng Môi Trường Thích Hợp

Để liệu pháp đạt hiệu quả tối đa, cần có một môi trường trị liệu phù hợp. Không gian thực hiện cần yên tĩnh, thoải mái để người bệnh có thể dễ dàng kết nối với ký ức. Các vật dụng như album ảnh, nhạc cũ hoặc đồ dùng cá nhân nên được sử dụng để kích thích trí nhớ một cách tự nhiên.

Sử Dụng Phương Tiện Kích Thích Ký Ức

Một trong những cách hiệu quả để giúp ghi nhớ tốt hơn là sử dụng âm nhạc. Những bài hát quen thuộc có thể giúp người cao tuổi nhớ lại những khoảng thời gian đẹp trong cuộc đời họ. Ngoài ra, việc xem lại ảnh gia đình, phong cảnh hoặc các sự kiện đặc biệt cũng giúp kích thích trí nhớ một cách mạnh mẽ.

Duy Trì Sự Kiên Nhẫn Và Tôn Trọng

Khi áp dụng liệu pháp cần có sự kiên nhẫn và tôn trọng người bệnh. Không nên ép họ phải nhớ lại một điều gì đó cụ thể, thay vào đó hãy để họ chia sẻ theo cảm xúc tự nhiên. Người chăm sóc không nên sửa lỗi khi họ nhớ sai mà nên khuyến khích họ kể chuyện theo cách riêng của mình. 

Điều quan trọng nhất là tạo ra một môi trường tích cực, nơi họ cảm thấy an toàn và được trân trọng.

Kết Hợp Với Các Hoạt Động Sáng Tạo

Ngoài ra, liệu pháp này cũng có thể kết hợp với các hoạt động sáng tạo như viết nhật ký, vẽ tranh về những kỷ niệm đáng nhớ hoặc tái hiện lại các sự kiện đặc biệt. Những hoạt động này không chỉ giúp ghi nhớ tốt hơn mà còn mang lại niềm vui và sự hứng thú cho người bệnh.

Kết Luận

Liệu pháp hồi tưởng không chỉ giúp cải thiện trí nhớ mà còn nâng cao chất lượng sống cho người mắc sa sút trí tuệ. Bằng cách khơi gợi những ký ức tích cực, người bệnh có thể tìm thấy niềm vui, giảm lo lắng và duy trì sự kết nối với thế giới xung quanh. Đây là một phương pháp đơn giản nhưng mang lại hiệu quả đáng kể trong chăm sóc người cao tuổi.

Nếu bạn cần được tham vấn tâm lý cho cha mẹ, người thân mắc sa sút trí tuệ để áp dụng những phương phát tiên tiến và hiệu quả, đăng ký ngay tại đường link sau: Dịch Vụ Đánh Giá Tâm Thần Kinh Chuyên Sâu Cho Người Cao Tuổi 

Nguồn tài liệu

Woods, B., O’Philbin, L., Farrell, E. M., Spector, A. E., & Orrell, M. (2018). Reminiscence therapy for dementia. Cochrane Library, 2018(3). https://doi.org/10.1002/14651858.cd001120.pub3