Làm Việc Hiệu Quả Và Giữ Gìn Sức Khỏe: Bí Quyết Thành Công Dài Lâu

Làm việc hiệu quả không còn là một lựa chọn xa xỉ, mà là xu hướng tất yếu của môi trường làm việc hiện đại. Chúng ta đang sống trong một thời đại mà nhịp sống ngày càng nhanh, KPI ngày càng dày đặc, áp lực cạnh tranh không ngừng tăng cao. Nhiều người vẫn tin rằng thành công đồng nghĩa với việc “làm nhiều giờ hơn”, thậm chí là thức đêm, bỏ ăn, quên nghỉ ngơi.

Nhưng thực tế đã chứng minh điều ngược lại: sự mệt mỏi kéo dài không chỉ làm suy giảm sức khỏe thể chất và tinh thần, mà còn bào mòn năng suất và sáng tạo – hai yếu tố cốt lõi của hiệu quả công việc.

Trong khi đó, những cá nhân biết cách cân bằng, duy trì sức khỏe ổn định lại thường có năng lượng bền bỉ, khả năng tập trung cao và duy trì hiệu suất để làm việc hiệu quả trong nhiều năm. Chính vì vậy, đặt sức khỏe ngang hàng với công việc không phải là sự nuông chiều bản thân, mà là chiến lược phát triển bền vững cho sự nghiệp.

Vì sao không nên đánh đổi sức khoẻ để làm việc?

Năng suất thật sự không tỷ lệ thuận với số giờ làm

Ở Việt Nam, nhiều nhân viên văn phòng quen với việc tăng ca, làm thêm giờ, thậm chí đem việc về nhà. Không ít người tự hào về việc làm việc 10–12 tiếng mỗi ngày, coi đó là minh chứng cho tinh thần trách nhiệm. Tuy nhiên, nghiên cứu của Stanford University cho thấy sau 50 giờ làm việc/tuần, năng suất của con người giảm rõ rệt; sau 55 giờ, hiệu quả gần như dừng lại. Nói cách khác, những giờ làm thêm sau ngưỡng đó hầu như không tạo ra giá trị mới, mà chỉ khiến cơ thể suy kiệt.

>> Tham khảo: 7 Nguyên Nhân Ít Ai Ngờ Dẫn Đến Kiệt Sức Công Việc

Sức khỏe thể chất và tinh thần bị bào mòn

Đánh đổi sức khỏe để chạy theo thành tích ngắn hạn là cái giá quá đắt. Mất ngủ, căng thẳng kéo dài và chế độ ăn uống thất thường là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến bệnh tim mạch, tiểu đường, trầm cảm và suy giảm miễn dịch. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 745.000 ca tử vong mỗi năm trên toàn cầu có liên quan trực tiếp đến tình trạng làm việc quá sức. Con số này gióng lên hồi chuông cảnh báo: sức khỏe không phải tài nguyên vô tận để ta mặc sức khai thác.

Ảnh hưởng lâu dài đến sự nghiệp và tổ chức

Một cá nhân kiệt sức không chỉ làm giảm năng suất cá nhân, mà còn ảnh hưởng đến cả tập thể. Nhân viên mệt mỏi thường thiếu tập trung, dễ phạm sai lầm, và khó duy trì tinh thần hợp tác. Doanh nghiệp cũng phải chịu chi phí lớn hơn cho nghỉ bệnh, sa sút hiệu quả, và tỉ lệ nghỉ việc cao. Như vậy, việc hy sinh sức khỏe không hề đem lại lợi ích, mà ngược lại, phá vỡ tính bền vững của cả sự nghiệp lẫn tổ chức.

Hiểu đúng về “Làm việc hiệu quả”

Nhiều người lẫn lộn giữa “bận rộn” và “hiệu quả”. Bận rộn là khi bạn dành hàng giờ cho hàng tá công việc nhỏ nhặt; còn hiệu quả là khi bạn tập trung vào những việc quan trọng nhất, mang lại giá trị cao nhất.

Quản lý năng lượng thay vì chỉ quản lý thời gian

Tất cả chúng ta đều có 24 giờ một ngày, nhưng cách sử dụng năng lượng mới là yếu tố quyết định. Một người ngủ đủ giấc, ăn uống điều độ và duy trì vận động nhẹ nhàng có thể hoàn thành công việc nhanh hơn, chất lượng hơn, so với người cạn kiệt năng lượng vì thức khuya và căng thẳng.

Hiệu quả là sự bền vững, không phải bùng nổ ngắn hạn

Làm việc hiệu quả không đánh đổi sức khỏe có nghĩa là biết phân bổ công việc thông minh, đặt giới hạn và duy trì sự bền bỉ. Đây không phải là chiến thắng trong một cuộc đua ngắn, mà là khả năng duy trì phong độ trong cả hành trình dài.

Một khảo sát của Harvard Business Review cho thấy nhân viên có lối sống cân bằng thường sáng tạo hơn, ít mắc sai lầm hơn và gắn bó lâu dài hơn với tổ chức. Như vậy, hiệu quả không đến từ sự hy sinh, mà từ sự cân bằng khéo léo giữa công việc và sức khỏe.

>> Tham khảo: Nghiện Công Việc – Khi Sự Tận Tuỵ Trở Thành Gánh Nặng Vô Hình

Thói quen giúp làm việc hiệu quả mà vẫn khoẻ mạnh

Để đạt được sự cân bằng, mỗi cá nhân có thể bắt đầu từ những thói quen nhỏ nhưng tác động lớn:

• Đặt giới hạn công việc: Thiết lập “giờ tắt máy” cố định để tách biệt rạch ròi giữa công việc và đời sống cá nhân.
• Áp dụng kỹ thuật quản lý thời gian: Ví dụ phương pháp Pomodoro (25–5) hoặc 50–10 giúp não bộ duy trì sự tập trung mà không kiệt sức.
• Ăn uống khoa học, ngủ đủ giấc: Thay vì dùng cà phê và đồ ngọt để chống mệt mỏi, hãy chọn thực phẩm giàu dinh dưỡng và đảm bảo 7–8 tiếng ngủ chất lượng mỗi đêm.
• Vận động xen kẽ trong ngày: Một vài phút đứng lên, duỗi cơ, đi lại hay thở sâu có thể cải thiện lưu thông máu và tái tạo năng lượng.
• Tách biệt công việc và đời sống cá nhân: Khi đã rời văn phòng, hãy tắt email và tin nhắn công việc, để tâm trí thật sự nghỉ ngơi.

Những thói quen này nghe có vẻ đơn giản, nhưng nếu kiên trì thực hiện sẽ giúp năng lượng và tinh thần được duy trì ổn định, từ đó giúp làm việc hiệu quả hơn.

Chiến Lược Cân Bằng Cho Cá Nhân Và Doanh Nghiệp

Không thể chỉ trông chờ vào nỗ lực của từng cá nhân, bởi môi trường làm việc đóng vai trò quyết định.

Với cá nhân, hãy học cách xác định ưu tiên hằng ngày, đặt ra giới hạn cho bản thân, và tìm phương pháp quản lý stress phù hợp. Thiền, yoga, viết nhật ký hoặc đơn giản là trò chuyện với một người đáng tin cậy cũng có thể giúp giải tỏa áp lực.

Với doanh nghiệp, việc xây dựng văn hóa làm việc lành mạnh là điều cốt yếu. Lãnh đạo cần làm gương bằng việc tôn trọng thời gian nghỉ ngơi, không khuyến khích làm thêm giờ vô tội vạ. Chính sách làm việc linh hoạt, hỗ trợ chăm sóc sức khỏe tinh thần và thể chất, cùng cách đánh giá hiệu quả dựa trên kết quả thay vì số giờ ngồi bàn giấy sẽ giúp nhân viên gắn bó và phát huy tối đa năng lực.

Một nghiên cứu của Forbes (2024) khẳng định rằng các công ty đầu tư vào phúc lợi và sức khỏe nhân viên có mức lợi nhuận cao hơn trung bình 21%. Đây là minh chứng rõ ràng rằng chăm sóc sức khỏe nhân viên không phải chi phí, mà là khoản đầu tư cho sự phát triển bền vững, giúp làm việc hiệu quả hơn.

>> Tham khảo: Tại Sao Doanh Nghiệp Nên Đầu Tư Vào Sức Khỏe Tinh Thần?

Bài Học Từ Quốc Tế Và Bối Cảnh Việt Nam

Trên thế giới, nhiều tập đoàn lớn như Google, Microsoft đã xây dựng văn hóa khuyến khích cân bằng giữa công việc và cuộc sống bằng cách tạo không gian nghỉ ngơi, hỗ trợ thể thao và linh hoạt giờ làm. Ở Nhật Bản, chính phủ thậm chí đã phát động chiến dịch “Premium Friday”, khuyến khích nhân viên nghỉ sớm vào chiều thứ Sáu để giảm tình trạng kiệt sức.

Tại Việt Nam, khái niệm “work-life balance” đang ngày càng được quan tâm, đặc biệt sau đại dịch Covid-19. Nhiều doanh nghiệp đã áp dụng mô hình hybrid, cho phép nhân viên làm việc từ xa linh hoạt. Tuy nhiên, văn hóa “tăng ca mới là chăm chỉ” vẫn còn phổ biến. Đây là rào cản lớn cần thay đổi để hướng tới một môi trường làm việc lành mạnh hơn.

Kết Luận

Làm việc hiệu quả – giữ gìn sức khoẻ không chỉ là khẩu hiệu, mà là nguyên tắc sống còn trong sự nghiệp hiện đại. Sức khỏe chính là tài sản quý giá nhất, và đầu tư cho sức khỏe cũng chính là đầu tư cho thành công lâu dài.

Một cá nhân biết giữ gìn cân bằng sẽ làm việc thông minh, sáng tạo và bền bỉ hơn. Một doanh nghiệp biết chăm lo cho nhân viên sẽ xây dựng được đội ngũ gắn bó, trung thành và hiệu quả. Thành công không phải là chạy nhanh nhất, mà là đi được xa nhất – và điều đó chỉ có thể đạt được khi bạn vừa hiệu quả, vừa khỏe mạnh.

Referance

Government of Canada, Canadian Centre for Occupational Health and Safety. (2025, June 24). Work-Life balance. https://www.ccohs.ca/oshanswers/psychosocial/worklife_balance.html

The Happiness Index. (2025, February 12). The importance of Work-Life Balance | The Happiness Index. https://thehappinessindex.com/blog/importance-work-life-balance/