Có rất nhiều lý do mà một đứa trẻ nói bậy: có thể chúng muốn tỏ ra “ngầu” hoặc muốn xả cơn tức giận, cũng có thể chúng nói bậy để thử phản ứng của cha mẹ, hoặc đơn giản hơn, chúng có thể chỉ đang bắt chước lại những gì mà chúng nghe được. 

Tất nhiên, chúng ta đều biết rằng để một đứa trẻ chửi thề là điều không tốt bởi việc này không chỉ khiến chúng mất kiểm soát với các tình huống giao tiếp, trở nên bất lịch sự mà nghiêm trọng hơn, chửi thề còn có thể là xúc phạm và làm tổn thương người khác.

Các bậc phụ huynh hoàn toàn có thể ngăn chặn và giúp trẻ em ứng phó với hành vi này. 

Suy Nghĩ Về Các Tiêu Chuẩn Của Gia Đình Của Bạn

Các tiêu chuẩn trong gia đình sẽ đóng một vai trò quan trọng trong việc quyết định cách cha mẹ phản ứng với những lời nói bậy của con. Đối với một số gia đình, chửi thề không phải là một vấn đề lớn và cha mẹ chấp nhận rằng trẻ em có thể sử dụng những từ ngữ có phần bỗ bã. Tuy vậy, hầu hết các gia đình không chấp nhận việc chửi thề và coi hành vi này là một vấn đề cần giải quyết ngay lập tức.

Tuy vậy hãy nghĩ đến những hoàn cảnh và môi trường khác. Dù gia đình bạn chấp nhận việc nói tục nhưng điều đó không có nghĩa các nơi khác cũng chấp nhận. Lúc này, hãy nói chuyện với con bạn về sự khác về tiêu chuẩn ở mỗi người. Mặc dù bạn có thể không thấy việc chửi thề là xúc phạm và bất lịch sự, nhưng một số người thì có. Còn nếu gia đình bạn không chửi thề, hãy nói cho con hiểu rằng dù chúng nghe được những lời lẽ bất lịch sự từ người khác nhưng điều đó không có nghĩa là nó phù hợp với các tiêu chuẩn của gia đình và chắc chắn là con không thể áp dụng. Chúng ta thoải mái trong giới hạn cho phép của bản thân và hãy tôn trọng giới hạn của người khác.

Tìm Hiểu Nguyên Nhân

Khi nghe thấy con nói tục, hãy xem những lý do dẫn đến việc lựa chọn từ ngữ của chúng. Điều quan trọng là những từ ngữ đó được sử dụng như thế nào và ở đâu. Một đứa trẻ 5 tuổi lặp đi lặp lại một từ mà chúng nghe thấy trên xe buýt rất khác với một đứa trẻ 15 tuổi nói bậy trước mặt giáo viên.

Đôi khi trẻ nói bậy vì chúng thiếu các kỹ năng sống quan trọng, chẳng hạn như kỹ năng giao tiếp và xã hội. Ví dụ, một đứa trẻ nói bậy vì thiếu kĩ năng quản lý cơn giận. Đứa trẻ đó có thể trở thành một người lớn thiếu kỹ năng xã hội hoặc kỹ năng kiểm soát bản thân trong tương lai. Hậu quả là chúng có thể bị sa thải vì sử dụng ngôn ngữ không phù hợp hoặc gặp rắc rối trong mối quan hệ nếu chúng nói bậy, xúc phạm người khác. Vì vậy, hãy tìm hiểu nguyên nhân khiến con nói bậy và dạy con những kỹ năng con còn thiếu.

Trở Thành Một Tấm Gương Tốt

Đôi khi, các bậc phụ huynh thường hãy suy nghĩ về hành vi mà họ đang làm có phải một hình mẫu cho con bạn bắt chước không. Nếu cha mẹ nói tục, con cái có thể cũng sẽ như vậy. Nhiều cha mẹ thường nói với con rằng “Vì bố/mẹ là người lớn nên bố/mẹ có thể nói bậy nhưng con thì không”. Nhưng điều này không chỉ không giải quyết được vấn đề mà còn phản tác dụng. Trẻ em muốn được giống như người lớn nên chúng sẽ lặp lại những gì cha mẹ làm.

Nếu con đang học theo những câu nói bậy của cha mẹ thì cách thay đổi và cải thiện vấn đề chính là thay đổi ngôn ngữ của bản thân người làm cha mẹ. Ví dụ như nếu cha mẹ bình tĩnh xử lý cơn tức giận mà không nói tục, con bạn cũng sẽ học được cách làm tương tự. Ngoài ra, hãy xem xét các cách khác mà con bạn có thể tiếp xúc với ngôn ngữ không phù hợp, chẳng hạn như trong phim hoặc trò chơi điện tử. Nếu phát hiện vấn đề, hãy hạn chế con bạn tiếp xúc với các nguồn đó để không ảnh hưởng đến ngôn ngữ của bạn.

Làm thế nào để trở thành một tấm gương tốt

Trước hết, hãy phớt lờ con nếu cha mẹ cảm thấy rằng con đang cố tình nói bậy để chọc tức mình hoặc gây sự chú ý. Trẻ sẽ thường lặp lại hành vi thu hút được nhiều sự chú ý. Nếu cha mẹ cười, tỏ ra phấn khích hoặc làm to chuyện khi con nói bậy, con chắc chắn sẽ còn lặp lại điều đó nhiều lần nữa. Bỏ qua các hành vi nói bậy là một cách tốt để bắt đầu ngăn con nói bậy. Nếu những từ chửi thề được con lặp lại, hãy đừng tỏ thái độ mà nên nhẹ nhàng giải thích rằng đó không phải là một từ hay và con không nên sử dụng nó nữa.

Thiết Lập Các Quy Định Về Việc Nói Bậy

Nếu việc chửi thề trở thành một vấn đề, bạn cần phải tạo ra một quy định trong gia đình để giải quyết nó. Quy định “Sử dụng ngôn ngữ thích hợp” có thể hữu ích. Trẻ em có thể cần một cảnh báo và nhắc nhở về những hoàn cảnh và những tình huống phù hợp cũng như không phù hợp trong giao tiếp và ứng xử. Ví dụ, cha mẹ có thể đặt ra các quy tắc có nội dung là “Nếu cảm thấy cáu giận, thay vì nói bậy, hãy về phòng và hét vào gối hoặc hít thở sâu, chậm để kiểm soát cơn giận.”

Cảnh Báo Trẻ Hậu Quả Của Việc Nói Bậy

Nếu bạn đã tạo ra quy định về việc nói bậy và nó vẫn tiếp tục xảy ra, thì việc thẳng thắn nói cho con về những hậu quả mà con phải nhận là điều cần thiết. Nếu con bạn chửi thề khi chúng tức giận, tạm dừng mọi chuyện là một cách tốt để dạy chúng cách bình tĩnh và suy nghĩ kĩ trước khi nói điều gì đó. Nói cho chúng hiểu về những rắc rối chúng sẽ phải đối mặt nếu tiếp tục hành vi của mình.

Một quỹ phạt là một phương thức kỷ luật khác. Quỹ phạt là một quỹ chung trong gia đình và mỗi thành viên (kể cả bạn và con bạn) phải nộp một số tiền nhất định theo quy định vào quỹ nếu nói bậy. Tuy vậy, điều này chỉ hiệu quả nếu con bạn đã có những khoản tiền của riêng chúng. Hoặc bạn cũng có thể giảm phần tiền tiêu vặt hoặc tiền thưởng của con nếu con nói bậy. Đặc biệt, hãy suy nghĩ cẩn thận về những gì phải làm với số tiền. Đừng sử dụng số tiền đó cho kỳ nghỉ của gia đình bạn vì nếu con bạn biết rằng số tiền phạt đó được tiêu cho một mục đích vui vẻ, chúng sẽ càng tái phạm để đóng tiền vào đó nhiều hơn. Hoặc nếu như bạn định quyên góp phần tiền đó cho tổ chức từ thiện, thì hãy nghĩ đến nguồn gốc của số tiền đó. Bạn có thể đang gửi sai thông điệp đến trẻ em rằng “Chúng tôi giúp đỡ người khác bằng cách nói bậy” và đó không phải là một thông điệp tốt. Thay vào đó, bạn hãy sử dụng số tiền này để chi trả cho những hóa đơn của gia đình.

Cung Cấp Phần Thưởng

Một lựa chọn khác cho các phụ huynh là đưa ra phần thưởng khi con sử dụng ngôn ngữ phù hợp thay vì nói bậy. Một đứa trẻ gặp rắc rối ở trường hoặc có xu hướng chửi bới mọi người khi chúng tức giận sẽ được khen ngợi hoặc động viên khi chúng kiềm chế được bản thân cũng như nói năng lịch sự. Hệ thống phần thưởng khuyến khích là một cách tuyệt vời để thúc đẩy trẻ sử dụng những từ ngữ tử tế, lịch sự và phù hợp liên tục trong thời gian dài.

Lời Kết

Thực chất, nói bậy hay chửi thề chỉ là biểu hiện của một số vấn đề mà qua đó, cha mẹ cần nhìn nhận sâu xa hơn để giúp đỡ con khắc phục. Mục tiêu dài hạn là dạy con hiểu rằng ngôn ngữ của chúng có ảnh hưởng đến người khác.