Vai trò của cảm xúc

Cảm xúc giúp chúng ta tồn tại và phát triển như thế nào

Cảm xúc có thể đóng một vai trò quan trọng trong cách chúng ta suy nghĩ và hành xử. Những cảm xúc mà ta cảm nhận hằng ngày có thể buộc chúng ta hành động và ảnh hưởng lên những quyết định từ lớn đến nhỏ của ta trong cuộc sống. Để thực sự hiểu được cảm xúc, quan trọng là phải hiểu được ba thành phần quan trọng của cảm xúc.

Cảm xúc có ba phần:

      1. Thành phần chủ quan (cách bạn trải nghiệm cảm xúc)

      2. Thành phần sinh lý (cách cơ thể bạn phản ứng với cảm xúc)

      3. Thành phần biểu cảm (cách bạn hành xử để đáp lại cảm xúc)

Những nhân tố khác biệt này có thể đóng vai trò trong chức năng và mục đích của những phản ứng cảm xúc của bạn.

Cảm xúc có thể ngắn hạn, chẳng hạn như một chút khó chịu với đồng nghiệp hay kéo dài như nỗi buồn dai dẳng vì mất đi một mối quan hệ. Nhưng ý nghĩa thực sự của những cảm xúc mà chúng ta trải nghiệm là gì? Chúng đóng vai trò gì?

Cảm xúc có thể thúc đẩy chúng ta hành động

Khi phải làm một bài kiểm tra căng thẳng, bạn thường sẽ lo lắng rất nhiều khi nghĩ rằng liệu mình có làm được bài không và bài kiểm tra sẽ ảnh hưởng đến điểm cuối kỳ của mình như thế nào. Chính bởi những phản ứng cảm xúc này mà bạn có thể sẽ học hành chăm chỉ hơn. Khi bạn trải nghiệm một cảm xúc đặc biệt bạn sẽ có động lực để hành động hơn và bắt tay vào làm việc gì đó tích cực để tăng cơ hội đạt được thành tích tốt.

Chúng ta thường có xu hướng làm một số hành động trong phạm vi nhất định để có được cảm xúc tích cực và giảm thiểu khả năng phải trải nghiệm những cảm xúc tiêu cực. Giả dụ như, bạn có thể sẽ tìm đến những hoạt động xã hội hay những sở thích có thể cho bạn sự hạnh phúc, sự thỏa mãn và sự phấn chấn. Mặt khác, bạn chắc chắn sẽ né tránh những tình huống có thể sẽ mang đến sự chán nản, buồn rầu hoặc thậm chí là lo lắng.

Tham khảo: 3 Cấp độ điều chỉnh cảm xúc

Cảm xúc giúp chúng ta tồn tại, phát triển và tránh khỏi những mối nguy hiểm

Nhà tự nhiên học Charles Darwin tin rằng cảm xúc chính là sự thích nghi cho phép con người và động vật tồn tại và sinh sôi. Khi ta tức giận ta thường có xu hướng đối mặt với thứ là nguồn cơn của sự giận dữ. Khi ta trải nghiệm nỗi sợ, ta thường chạy trốn khỏi mối nguy hiểm. Khi chúng ta cảm nhận tình yêu, chúng ta sẽ tìm kiếm người bạn đời và sinh ra những thế hệ kế tiếp.

Cảm xúc phục vụ vai trò giúp ta thích nghi với cuộc sống bằng cách thúc đẩy ta phải hành động nhanh chóng và thực hiện các hành động giúp tối đa hóa cơ hội sống sót và thành công.

Cảm xúc có thể giúp ta đưa ra quyết định

Cảm xúc của chúng ta có ảnh hưởng lớn tới những quyết định mà ta đưa ra, từ việc chúng ta chọn ăn gì cho bữa sáng đến những ứng cử viên mà ta bầu trong cuộc bầu cử chính trị. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng những người bị một số loại tổn thương não ảnh hưởng lên khả năng trải nghiệm cảm xúc, thì khả năng đưa ra những quyết định tốt của họ cũng bị giảm sút.

Kể cả trong những trường hợp mà ta tin chắc rằng những quyết định của mình được đưa ra từ những lập luận logic và hợp lý thì cảm xúc vẫn là yếu tố then chốt. Trí tuệ cảm xúc hay còn được hiểu là khả năng nắm bắt và quản lý cảm xúc cho thấy chúng đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong việc đưa ra quyết định.

Cảm xúc cho phép người khác hiểu ta chúng ta

Khi chúng ta tiếp xúc với người khác, sẽ dễ dàng hơn nếu chúng ta đưa cho họ những manh mối để giúp họ hiểu được cảm giác của ta. Những dấu hiệu đó thể liên quan đến biểu hiện cảm xúc qua ngôn ngữ cơ thể, chẳng hạn như các biểu cảm khuôn mặt khác nhau có liên hệ với những cảm xúc cụ thể mà chúng ta đang trải nghiệm.

Trong một vài trường hợp khác, có thể nó sẽ  bao gồm trực tiếp nói rõ những gì chúng ta đang cảm nhận. Khi ta nói cho bạn bè hoặc người thân rằng ta đang cảm thấy vui vẻ, buồn bã, phấn khích hay hoảng sợ, thì chúng ta đã cung cấp cho họ những thông tin quan trọng để họ có thể sử dụng để đưa ra hành động phản ứng.

Cảm xúc cho phép chúng ta hiểu người khác

Giống như khi cảm xúc của chính chúng ta cung cấp cho người khác những thông tin có giá trị thì biểu cảm của những người xung quanh cũng giúp ta thu được rất nhiều kiến thức xã hội. Giao tếp xã hội là một phần quan trọng trong cuộc sống và trong các mối quan hệ hàng ngày của chúng ta. Có thể hiểu và phản ứng lại với những cảm xúc của người khác là điều cần thiết.

Nó cho phép ta đưa ra phản ứng một cách hợp lý và xây dựng những mối quan hệ sâu sắc, có ý nghĩa hơn với gia đình, bạn bè và với những người thân yêu. Cảm xúc cho phép ta giao tiếp hiệu quả trong mọi tình huống xã hội, từ việc giao dịch với một khách hàng giận dữ tới quản lý một nhân viên nóng tính.

Charles Darwin là một trong những nhà tiên phong trong lĩnh vực nghiên cứu về cảm xúc. Ông đã đưa ra giả thuyết rằng biểu lộ cảm xúc cũng có thể đóng một vai trò quan trọng trong sự an toàn và sinh tồn. Khi bạn bắt gặp một con thú đang gầm rú thì rõ ràng là sinh vật đó đang giận dữ và phòng thủ và dẫn tới việc bạn sẽ phải lùi lại và tránh khỏi mối nguy hiểm tiềm tàng.

Nắm bắt được biểu cảm của người khác đưa cho chúng ta thông tin rõ ràng về việc ta nên phản ứng như thế nào trong từng tình huống cụ thể.

Như bạn đã thấy, cảm xúc của chúng ta phục vụ cho rất nhiều mục đích. Cảm xúc có thể thoáng qua, dai dẳng, mạnh mẽ, phức tạp và thậm chí có thể làm thay đổi cuộc đời. Chúng có thể thúc đẩy ta hành động theo những cách riêng và cho ta công cụ cùng tài nguyên cần thiết để tương tác một cách có ý nghĩa trong thế giới xã hội của chúng ta.

Nguồn dịch: The Purpose of Our Emotions, Verywellmind

Tham khảo: 8 Đặc điểm ở người có cảm xúc nổi bật