Liệu Pháp Chấp Nhận Và Cam Kết (ACT) Là Gì?
Liệu pháp Chấp nhận và Cam kết (ACT) là một trong các liệu pháp trị liệu tâm lý tập trung vào sự chấp nhận của người bệnh như một cách để đối phó với những suy nghĩ, cảm xúc, triệu chứng hay hoàn cảnh tiêu cực. Nó cũng khuyến khích gia tăng sự cam kết với những hoạt động lành mạnh, có tính xây dựng để duy trì những giá trị và mục tiêu của bạn.
Các nhà tâm lý của liệu pháp ACT hoạt động theo lý thuyết đề xuất rằng việc tăng cường sự chấp nhận có thể dẫn đến sự gia tăng trong tính linh hoạt về mặt tâm lý. Cách tiếp cận này mang lại rất nhiều lợi ích và nó có thể giúp mọi người ngừng lại thói quen tránh những suy nghĩ hoặc những trải nghiệm cảm xúc nhất định, điều mà có thể dẫn tới những vấn đề khác.
Kỹ Thuật
Không giống với liệu pháp nhận thức hành vi (CBT), mục tiêu của ACT không phải là để giảm thiểu tần suất hay tính nghiêm trọng của những trải nghiệm nội tâm không mấy dễ chịu. Thay vào đó, mục tiêu của liệu pháp này là để giảm bớt những khó khăn của bạn trong việc kiểm soát hay khó khăn trong giảm thiểu những trải nghiệm này trong khi đồng thời làm gia tăng sự tham gia của bạn vào những hoạt động có ý nghĩa trong cuộc sống (tức là những hoạt động phù hợp với các giá trị của cá nhân bạn).
Quá trình này bao gồm sáu phần:
Chấp nhận: Điều này có nghĩa là cho phép những suy nghĩ và cảm xúc bên trong của bạn xảy ra mà không cố gắng thay đổi hay phớt lờ chúng. Sự chấp nhận là một quá trình chủ động.
Truyền nhận thức: Truyền nhận thức là quá trình chia tách bản thân bạn ra khỏi những trải nghiệm nội tâm của bản thân. Điều này cho phép bạn nhận thấy rằng những ý nghĩ chỉ đơn giản là những ý nghĩ, bỏ đi sự quan trọng mà tâm trí bạn thêm vào chúng.
Xem bản thân như một bối cảnh: Điều này bao gồm học hỏi cách nhìn nhận những ý nghĩ của bạn về bản thân tách rời khỏi những hành động của bạn.
Sự hiện diện: ACT khuyến khích bạn chú tâm đến những gì xung quanh và học cách để rời sự chú ý của bạn khỏi những ý nghĩ và cảm xúc nội tâm.
Giá trị: Đây là những khía cạnh của cuộc sống đủ quan trọng đối với bạn để thúc đẩy hành động.
Cam kết: Quá trình này bao gồm thay đổi hành vi của bạn dựa trên những nguyên tắc được đề cập trong liệu pháp.
Trong liệu pháp chấp nhận và cam kết (ACT), chuyên gia trị liệu của bạn sẽ giúp bạn học cách làm thế nào để áp dụng những khái niệm này vào trong cuộc sống. Họ có thể dạy bạn cách thực hành chấp nhận và truyền nhận thức, hoặc họ có thể dạy bạn phát triển một ý thức khác về sự khác biệt giữa bản thân và suy nghĩ, cảm xúc.
Các buổi trị liệu cũng có thể bao gồm các bài tập chánh niệm được thiết kế để thúc đẩy nhận thức lành mạnh và không phán xét về những suy nghĩ, cảm xúc, cảm giác và ký ức mà bạn đã lảng tránh. Chuyên gia trị liệu của bạn cũng có thể giúp bạn chú ý đến những khoảnh khắc mà bạn có những hành vi không phù hợp với giá trị của bản thân, và đồng thời giúp bạn hiểu được hành vi nào là phù hợp.
Nhà trị liệu có thể giao bài tập về nhà để bạn luyện tập giữa những buổi gặp, như là chánh niệm, nhận thức, hoặc các bài tập làm rõ giá trị. Bài tập về nhà được thỏa thuận giữa bạn và nhà trị liệu để phù hợp với cá nhân và hữu ích nhất có thể.
Liệu Pháp Chấp Nhận Và Cam Kết Có Hiệu Quả Trong Những Trường Hợp Nào?
ACT có thể hiệu quả trong việc điều trị:
Lo âu
Trầm cảm
Rối loạn ăn uống
Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD)
Căng thẳng
Lạm dụng chất
Rối loạn tâm thần
Nghiên cứu đã cho thấy rằng ACT có thể cải thiện các triệu chứng cho những người với rối loạn lo âu tổng quát (GAD), và nó cũng có thể là một liệu pháp thích hợp cho người cao tuổi gặp hội chứng rối loạn này.
Lợi Ích Của Liệu Pháp Chấp Nhận Và Cam Kết
Một lợi ích cốt lõi của ACT là sức ảnh hưởng của nó đối với sự linh hoạt của tâm lý. Tính linh hoạt về mặt tâm lý là khả năng nắm bắt những suy nghĩ và cảm xúc của bạn khi chúng đem lại lợi ích và đặt chúng sang một bên khi chúng trở nên bất lợi. Điều này cho phép bạn phản hồi một cách thận trọng với trải nghiệm nội tâm của mình và tránh những hành động ngắn hạn, bốc đồng, thay vào đó tập trung vào việc sống một cuộc sống có ý nghĩa hơn.
Tính linh hoạt về mặt tâm lý có thể cải thiện khả năng của bạn để chấp nhận và vận hành với những triệu chứng của các tình trạng như là lo âu hoặc trầm cảm. Thông thường, những triệu chứng có thể giảm đi đáng kể như một kết quả của của sự gia tăng trong tính linh hoạt về mặt tâm lý.
Tính Hiệu Quả
ACT đôi khi còn được gọi là liệu pháp tâm lý “làn sóng thứ ba” hay “làn sóng mới”. Thuật ngữ liệu pháp “làn sóng thứ ba” có liên quan tới một loạt các liệu pháp tâm lý bao gồm:
Liệu pháp hành vi biện chứng - DBT (Dialectical behavioral therapy)
Liệu pháp giản đồ (Schema therapy)
Trị liệu nhận thức dựa trên tránh niệm - MBCT (Mindfulness-based cognitive therapy)
Trong quá khứ, liệu pháp làn sóng thứ ba được xem là là đặc biệt thích hợp với những người không nhận được lợi ích từ các phương pháp điều trị điển hình như CBT. Tuy nhiên, hiện nay người ta tin rằng đối với một số cá nhân, lựa chọn liệu pháp sóng thứ ba có thể cân nhắc như một phương pháp điều trị ở bước đầu.
Nghiên cứu cho thấy ACT có hiệu quả trong việc điều trị nhiều tình trạng, bao gồm một vài tình trạng kéo dài với nhiều chẩn đoán. ACT cũng dường như cải thiện chất lượng cuộc sống và nó có thể giúp mọi người đối phó với các tình trạng thể chất và đau mãn tính (chronic pain).
Những Điều Cần Cân Nhắc
Mặc dù ACT là một liệu pháp hiệu quả cho một loạt các tình trạng, nhưng nghiên cứu cho thấy rằng nó có thể cũng hiệu quả như những loại trị liệu khác như là CBT. Những kết quả chỉ ra rằng một người nhận được lợi ích từ ACT cũng có thể nhận được lợi ích từ các liệu pháp trị liệu tâm lý khác.
ACT cũng đã phải đối mặt với những lời trỉ trích từ sự trùng hợp với các liệu pháp trị liệu tâm lý khác. Một số người ủng hộ CBT cho rằng ACT không thể coi là một cách tiếp cận khác biệt.
Cách Bắt Đầu
Một số chuyên gia sức khỏe tâm thần có thể cung cấp ACT, bao gồm chuyên gia tâm thần học, nhà tâm lý học, nhân viên xã hội hoặc cố vấn sức khỏe tâm thần. Nếu bạn muốn tìm hiểu thêm về phương pháp này, bạn có thể tham khảo các dịch vụ điều trị về phương pháp này tại các trung tâm về sức khỏe tâm thần hoặc tìm kiếm một nhà thực hành ACT có kinh nghiệm.
Một nhà trị liệu được đào tạo đặc biệt về ACT sẽ vừa là người trực tiếp lắng nghe, đồng cảm và vừa là người hướng dẫn trực tiếp, khuyến khích khám phá sâu hơn và nhận thức không phán xét trong những buổi gặp mặt.
Các phiên ACT có xu hướng thực hành, thường bao gồm các bài tập tâm lý hoặc rèn luyện chánh niệm, cũng như bài tập về nhà sau khi kết thúc buổi gặp. Hoàn thành các bài tập này là một phần quan trọng của ACT, vì đây là một cách để bạn có thể học những kĩ năng mới và cải thiện tính linh hoạt trong tâm lý của bản thân.
Nhà trị liệu của bạn cũng sẽ có thể muốn thảo luận về những giá trị và mục tiêu của bạn trong buổi trị liệu. Đây là một phần thiết yếu khác của liệu pháp, bới những giá trị này sẽ cho biết những hành động của bạn trở nên tiến bộ hơn.
Nguồn bài: What Is Acceptance and Commitment Therapy (ACT)?- VeryWell Mind.
Có Thể Bạn Muốn Đọc:
>>>> Liệu Pháp Gia Đình Là Gì?
>>>> Liệu Pháp Ánh Sáng Trong Điều Trị Trầm Cảm Theo Mùa
>>>> Liệu Pháp Kinh Nghiệm\