Hiểu Rõ Về Vấn Nạn Bắt Nạt

Bắt nạt không chỉ là sự “đùa giỡn”  hay trêu đùa vô hại. Vấn nạn bắt nạt xảy ra khi một ai đó có (hay nghĩ rằng họ có) nhiều quyền lực hơn người khác. Đó có thể là:

• Quyền lực về số lượng

• Lớn hơn hoặc khỏe hơn

• Là người được nhiều người biết đến

• Là người chiếm đa số.

Bắt nạt có thể làm tăng nguy cơ phát triển các vấn đề về sức khỏe tâm thần tới tất cả những người có liên quan, đặc biệt là những người từng bị bắt nạt.

Vấn nạn bắt nạt có thể diễn ra ở bất cứ đâu. Nó có thể xảy ra tại nhà, tại nơi làm việc, trường học, trực tuyến hay qua điện thoại.

Có nhiều hình thức bắt nạt bao gồm: 

• Qua lời nói (ví dụ: hạ thấp ai đó hay đe dọa gây tổn hại)

• Qua thể chất (ví dụ: như sự tiếp xúc làm tổn thương ai đó hoặc làm hỏng đồ của họ)

• Qua xã hội (ví dụ: tung tin đồn, cô lập ai đó, làm ai đó xấu hổ ở nơi công cộng)

• Qua bạo lực trên mạng (ví dụ: gửi tin nhắn, hình ảnh có hại hay bình luận trên các trang mạng xã hội, như Facebook, Instagram, YouTube, Tik Tok hoặc Snapchat). Dạng bắt nạt này có thể ẩn danh và được đăng trực tuyến ở nơi nhiều người có thể nhìn thấy. Nó có thể diễn ra liên tục 24 giờ một ngày, 7 ngày một tuần, vì vậy mọi người không thể tránh khỏi nó.

Bắt nạt cũng có thể được thực hiện một cách bí mật, như làm gì đó hoặc nói xấu sau lưng người khác. Dạng bắt nạt này có thể khó nhận thấy hơn, nhưng nó cũng không kém phần nguy hiểm.

Bắt nạt là một việc làm sai trái. Đó không chỉ đơn giản là “một phần bình thường của quá trình trưởng thành”, bởi vậy sự hỗ trợ luôn có sẵn sẽ giúp mọi thứ trở nên tốt hơn. 

Thật không may, vấn nạn bắt nạt rất phổ biến. Nếu bạn đang bị bắt nạt, điều quan trọng là phải xây dựng sự hỗ trợ cho bản thân và biết rằng bạn không cô đơn. Xây dựng một mạng lưới hỗ trợ bao gồm gia đình, bạn bè, người lớn, nhân viên tại trường học hoặc cơ quan và /hay các chuyên gia sức khỏe tâm thần là điều quan trọng để nhận được sự trợ giúp và ngăn chặn vấn nạn bắt nạt càng sớm càng tốt.

Tại Sao Bắt Nạt Lại Xảy Ra?

Có rất nhiều lí do để một người có thể sử dụng hành vi bắt nạt. Những kẻ bắt nạt có thể đã từng bị bắt nạt, tổn thương hoặc bạo lực. Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là điều này vẫn không hề đúng. Mọi người có thể sử dụng hành vi bắt nạt vì họ cảm thấy áp lực từ bạn bè và cố gắng cảm thấy an toàn hơn, mạnh mẽ hơn, ‘trông ngầu hơn’ trước mặt người khác, hay cảm thấy tốt hơn về bản thân. Đây có thể là cách đối phó nếu họ không học được những cách lành mạnh hơn để đối diện hoặc không nhận được sự trợ giúp mà họ cần. Hành vi bắt nạt cũng có thể xảy ra do sự ghen tị, thiếu hiểu biết, sợ hãi hoặc hiểu lầm.

Bắt nạt là một vấn đề rất phức tạp và chúng ta cần hiểu điều này. Một người có thể sử dụng hành vi bắt nạt, là người đứng ngoài cuộc khi việc bắt nạt, và /hoặc bị bắt nạt xảy ra. Nó có thể phụ thuộc vào những người xung quanh là ai và tình hình như thế nào. Mỗi vai trò khác nhau này có thể có tác động tiêu cực tới sức khỏe tâm thần và khiến cho khả năng gặp các vấn đề sức khỏe tâm thần cao hơn.

Những Ảnh Hưởng Của Việc Bắt Nạt

Bất cứ ai đã từng bị bắt nạt đều biết nó khó chịu như thế nào. Họ có thể cảm thấy:

• Cô đơn

• Không an toàn

• Sợ hãi

• Căng thẳng

• Bị làm nhục

• Tức giận

• Hổ thẹn

• Bị vứt bỏ

Đôi khi, một người có thể cảm thấy như họ không có lối thoát và có thể làm những việc để ‘phù hợp hơn’, như thay đổi ngoại hình hay hành động khác đi. Họ có thể tin vào một số điều tệ hại mà người khác đã nói về họ, việc này có thể ảnh hưởng tới ý thức về bản thân người đó. Đôi khi họ có thể muốn làm tổn thương người khác, hay chính mình.

Bị bắt nạt có thể ảnh hưởng tới thành tích của một người ở trường, hoặc nơi làm việc và có thể tiếp tục ảnh hưởng đến họ cho đến khi trưởng thành.

Trải qua việc bị bắt nạt cũng có thể làm tăng nguy cơ một người nào đó sẽ phát triển trầm cảm và lo âu trong tương lai, cũng như nó có thể làm tăng nguy cơ tự làm hại bản thân, ý định tự tử và tự tử.

Bắt nạt có thể gây tổn thương, đặc biệt là khi bị bạn bè hay đồng nghiệp bỏ mặc hoặc phớt lờ, bởi việc có những mối quan hệ hỗ trợ thực sự rất quan trọng trong cuộc sống của mỗi người.

Những người trẻ tuổi cho biết một trong những phần tồi tệ nhất của bắt nạt là cảm giác như họ đang phải trải qua nó một mình, đây cũng là lý do quan trọng để hỗ trợ bất kỳ ai đang trải qua giai đoạn khó khăn, hãy tìm tới những người khác nếu bản thân đang phải đối mặt với việc này.

Bạn Có Thể Làm Gì Khi Bị Bắt Nạt?

Nếu bạn đang bị bắt nạt trực tiếp, hãy thử làm theo những bước sau:

• Giữ bình tĩnh. Hãy thử tập trung vào hơi thở của mình như một cách để giữ bình tĩnh. Điều này có thể thực sự khó khăn, nhưng giữ bình tĩnh và không để lộ rằng bạn đang bị lấn át có thể giúp bạn cảm thấy tốt hơn.

• Đừng gây gổ. Nếu bạn gây hấn lại, bạn có thể khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn, bị thương hoặc bị đổ lỗi cho việc bắt đầu vấn đề này.

• Cố gắng phớt lờ việc bị bắt nạt bằng cách quay lưng và bỏ đi. Nếu kẻ bắt nạt cố tình dừng hay chặn bạn, hãy cố gắng tỏ ra cứng rắn và rõ ràng. Có bạn bè đứng cùng bạn hoặc đưa bạn đi là một ý tưởng tốt trong tình huống này.

• Cố gắng tránh kẻ bắt nạt bạn hoặc nhờ một người bạn ở lại cùng mình khi những kẻ bắt nạt ở xung quanh.

• Nói ngay với người lớn mà bạn tin tưởng về những gì đã xảy ra. Họ có thể hỗ trợ và giúp bạn tìm cách ngăn chặn hành vi bắt nạt.

• Tiếp nhận thêm một số thông tin. Trường học, trường đại học và nơi làm việc có các chính sách chống lại hành vi bắt nạt có thể giúp bạn tìm ra những cách bạn có thể làm.

Nếu bạn đang bị bắt nạt trên mạng (cyberbullying), dưới đây là những điều mà bạn có thể làm: 

• Báo cáo bất kì hành vi bắt nạt nào tới trang web nơi nó đang xảy ra. Tất cả các nền tảng truyền thông xã hội đều có hệ thống báo cáo. Nó ẩn danh, đơn giản và tùy thuộc vào những gì bạn đã báo cáo, có khả năng nó sẽ được gỡ xuống nhanh chóng.

• Lưu giữ mọi thứ được gửi tới bạn bằng ảnh chụp màn hình, cho dù đó là những nhận xét, hình ảnh hay tin nhắn tồi tệ- hãy cố gắng giữ một bản sao vĩnh viễn về nó. Điều đó giúp bạn có thể đưa những thứ này cho người mà bạn tin tưởng sau đó.

• Nếu sau 48 tiếng mà hình ảnh hoặc nội dung vẫn chưa được xóa bởi trang web, hoặc nếu bạn cảm thấy sợ hãi hay bị đe dọa, hãy liên hệ với …

• Nói chuyện với những người bạn mà bạn tin tưởng. Hãy cho họ biết bạn đang cảm thấy như thế nào và bạn cần sự hỗ trợ và tư vấn từ họ.

• Nhờ bạn bè ủng hộ bạn bằng cách thách thức kẻ bắt nạt theo những cách ít rủi ro.

• Nói chuyện với cha mẹ, người chăm sóc, giáo viên hoặc một người lớn mà bạn tin tưởng về những gì đang xảy ra. Khi phụ huynh và nhà trường làm việc cùng nhau, đây sẽ là cách tốt nhất để giải quyết vấn đề này.

• Chặn người đó để họ không thể liên hệ với bạn và thay đổi cài đặt quyền riêng tư của mình để bảo vệ những gì bạn đăng trên mạng xã hội.

• Xóa tài khoản trực tuyến hiện tại của bạn và bắt đầu một tài khoản mới nếu hành vi bắt nạt vẫn còn diễn ra. Chỉ cung cấp thông tin mới của bạn cho một danh sách nhỏ những người bạn đáng tin cậy.

Những cách để hỗ trợ một người bạn: 

• Hỏi han về tình hình của họ. Hãy nhớ bạn nên tôn trọng, quan tâm và thấu hiểu. Họ có thể không muốn trả lời và điều này không sao cả.

• Lắng nghe họ và cho họ biết họ không cô đơn. Bạn không nhất thiết phải có tất cả những câu trả lời, nhưng nó có thể giúp họ biết rằng rất nhiều người trẻ tuổi khác cũng đang phải trải qua việc này.

• Đảm bảo với họ rằng mọi thứ sẽ tốt hơn. Nhắc họ rằng họ không phải xử lí vấn đề này một mình.

• Hỗ trợ họ tìm kiếm sự giúp đỡ. Giúp họ quyết định cách tiếp cận tình huống. Thảo luận xem họ có thể nói chuyện với ai về hành vi bắt nạt, như là một người lớn đáng tin cậy. Nếu bắt nạt xảy ra ở trường, một giáo viên đáng tin cậy là người mà họ có thể bắt đầu trò chuyện.

• Đảm bảo rằng họ an toàn. Đôi khi, điều này có thể có nghĩa là bạn cần phải hành động và nói chuyện với một người lớn mà bạn tin tưởng, ngay cả khi bạn của bạn không muốn điều đó. Hãy cho họ biết bạn sẽ làm gì nếu rơi vào trường hợp này- ban đầu họ có thể không hài lòng về điều này nhưng về lâu dài, họ thường sẽ hiểu tại sao bạn lại làm như vậy.

• Để ý đến sức khỏe tâm thần của họ. Bắt nạt có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần và thể chất của một người. Nếu bạn cảm thấy rằng bạn của mình đang gặp khó khăn vì bị bắt nạt, họ có thể cần sự hỗ trợ từ chuyên gia. Họ có thể đến gặp một bác sĩ đa khoa, hoặc tìm kiếm trực tuyến.

Hãy nhớ rằng, mọi người không chắc đều đồng ý với kẻ bắt nạt hoặc hùa theo họ, kể cả khi họ không nói điều gì đó để ủng hộ bạn. Họ có thể sợ bị liên luỵ hoặc phớt lờ kẻ bắt nạt như một cách để không tham gia. Điều quan trọng là mọi người cảm thấy thoải mái khi đứng ra bảo vệ nhau theo những cách không khiến họ gặp rủi ro.

Người Ngoài Cuộc Là Gì?

Người nào đó nhìn thấy hoặc biết về việc bắt nạt được gọi là người ngoài cuộc. Điều này có thể khó khăn khi tham gia vào nhưng một người ngoài cuộc có thể ảnh hưởng lớn tới việc hành vi bắt nạt có tiếp tục hay không. Họ cũng có khả năng giúp người bị nhắm vào thấy rằng họ có những người hỗ trợ và quan tâm đến mình.

Bạn có thể làm gì khi bản thân là một người ngoài cuộc?

Cố gắng không ủng hộ hành vi bắt nạt bằng cách đứng nhìn và không làm gì, cười nhạo người bị bắt nạt hay bằng cách ‘thích’ hoặc chia sẻ hình ảnh hay bài đăng trực tuyến gây tổn thương.

Nếu bạn cảm thấy an toàn, hãy bước tới và lên tiếng một cách quyết đoán nhưng không hung hăng. Hãy để cho người bị bắt nạt thấy rằng bạn luôn ở bên họ bằng cách dành thời gian trò chuyện với họ và giúp họ thoát khỏi tình huống này. Nhắc nhở người bị bắt nạt rằng họ luôn có sự trợ giúp.

Điều quan trọng là phải suy nghĩ kĩ về sự an toàn của bản thân trước khi cố gắng ngăn chặn hành vi bắt nạt. Nếu bạn không thể tự mình thực hiện hành động một cách an toàn, hãy báo cáo việc này với người lớn mà bạn tin cậy và cho họ biết bạn muốn ẩn danh.

Làm thế nào để bạn nhận được sự hỗ trợ?

Nếu bạn hay ai đó bạn biết cần sự hỗ trợ vì bị bắt nạt, hãy tìm tới một thành viên trong gia đình, bạn bè, thầy cô giáo, người lớn, hoặc cố vấn mà bạn tin tưởng và cho họ biết những gì đang diễn ra. Mặc dù điều này có thể khó khăn khi tìm sự trợ giúp từ người khác, nó có thể giúp bạn cảm thấy được ủng hộ và bớt cô lập.

Bất kể khi nào bạn cảm thấy không thể chịu đựng được bởi những cảm xúc mãnh liệt của việc tự làm hại bản thân, hãy tìm đến sự trợ giúp ngay lập tức.

Nguồn bài: Understand bullying- Headspace