Hysteria là một thuật ngữ thường được sử dụng để mô tả hành vi cảm xúc dường như quá mức và mất kiểm soát. Khi ai đó phản ứng theo cách có vẻ không phù hợp với tình huống, họ thường được mô tả là “cuồng loạn”.

Trong thời đại Victoria, thuật ngữ cuồng loạn là một chẩn đoán phổ biến, đặc biệt là đối với phụ nữ. Nó không bị xóa khỏi Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần (DSM) cho đến năm 1980. Ngày nay, những người có triệu chứng cuồng loạn có thể được chẩn đoán mắc bệnh cuồng loạn, rối loạn phân ly hoặc soma.

Hysteria có thể được định nghĩa là một đặc điểm của một số tình trạng liên quan đến việc mọi người trải qua các triệu chứng thể chất có nguyên nhân tâm lý.

Lịch Sử Của Hysteria

Hysteria được coi là một chứng rối loạn tâm lý từ năm 1900 trước Công nguyên. Đây là lúc người Ai Cập cổ đại lần đầu tiên mô tả tình trạng này, đồng thời cho biết thêm rằng nguyên nhân là do “sự chuyển động tự phát của tử cung.” Điều này đôi khi còn được gọi là tử cung lang thang.

Từ hysteria xuất phát từ tiếng Hy Lạp hystera, có nghĩa là “tử cung.”

Để điều trị chứng cuồng loạn, người Ai Cập sẽ đặt các chất có mùi hôi hoặc có mùi thơm khác gần âm hộ hoặc mặt của phụ nữ, tùy thuộc vào việc tử cung chuyển động lên hay xuống. Bác sĩ Hy Lạp Celsus gợi ý rằng việc giữ trinh tiết và sự tiết chế tình dục đều giúp chữa chứng cuồng loạn.

Quan niệm rằng tình trạng này chỉ ảnh hưởng đến phụ nữ đã tồn tại khá lâu. Mãi cho đến đầu những năm 1600, nó mới thay đổi, chẳng hạn như khi nhà giải phẫu học Thomas Willis kết luận rằng chứng cuồng loạn không bắt nguồn từ tử cung mà là từ não. Sự hiểu biết này đã mở ra khả năng rằng chứng cuồng loạn cũng có thể ảnh hưởng đến nam giới.

Theo đó, thuật ngữ “hysterical neurosis” (tạm dịch là tâm trí cuồng loạn) lần đầu tiên được đề cập trong ấn bản thứ hai của DSM (DSM-II), xuất bản năm 1968, nhưng sau đó đã bị loại bỏ và thay thế bằng chẩn đoán rối loạn bản thể, rối loạn phân ly hoặc rối loạn chuyển đổi.

Hysteria & Phân Tâm Học

Hysteria đã giúp hình thành lĩnh vực phân tâm học. Ví dụ, vào những năm 1800, nhà thần kinh học người Pháp Jean-Martin Charcot đã sử dụng thôi miên để điều trị cho những phụ nữ mắc chứng cuồng loạn. Nhà phân tâm học nổi tiếng người Áo Sigmund Freud đã nghiên cứu với Charcot, nhờ đó ông đã có kinh nghiệm trực tiếp quan sát những bệnh nhân này, cũng như quan sát các phương pháp điều trị của Charcot.

Chính công việc của Freud với đồng nghiệp Josef Breuer về trường hợp của Anna O, một phụ nữ trẻ trải qua các triệu chứng cuồng loạn, đã giúp dẫn đến sự phát triển của liệu pháp phân tâm học. Bệnh nhân này còn gọi phương pháp điều trị này là “phương pháp chữa bệnh bằng lời nói” và nó vẫn được gọi là liệu pháp trò chuyện cho đến ngày nay.

Carl Jung, một đồng nghiệp của Freud, đã điều trị cho một phụ nữ trẻ tên là Sabina Spielrein, người cũng được cho là mắc chứng cuồng loạn. Jung và Freud thường thảo luận về trường hợp của Spielrein, điều này có tác động đến các lý thuyết mà họ đã phát triển. Bản thân Spielrein đã được đào tạo như một nhà phân tâm học và giúp giới thiệu phương pháp phân tâm học ở Nga trước khi bà bị Đức quốc xã sát hại trong Thế chiến thứ hai.

Triệu Chứng Bệnh

Các triệu chứng được coi là đặc trưng của chứng “cuồng loạn” (nay là một thuật ngữ đã lỗi thời) bao gồm:

mù lòa
bộc phát cảm xúc
ảo giác
Hành vi kịch tính (quá kịch tính hoặc dễ bị kích động)
Tăng khả năng gợi ý
Mất cảm giác
Các triệu chứng khác thường liên quan đến trạng thái cuồng loạn rất đa dạng, nhưng bao gồm:11
Ở trong trạng thái thôi miên
Phát triển chứng mất trí nhớ
Bị tê liệt
Ngất xỉu hoặc bất tỉnh (ngất)
Có cơn co giật giống như động kinh
Tăng cảm giác đau

Cơ bắp cứng nhắc hoặc co thắt

Chẩn Đoán

Năm 1980, Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (APA) đã thay đổi chẩn đoán “chứng cuồng loạn (hysteria)” thành “rối loạn chuyển đổi (conversion disorder)”.

Rối Loạn Phân Ly

Rối loạn phân ly là rối loạn tâm lý liên quan đến sự gián đoạn trong các khía cạnh của ý thức, bao gồm cả những điều liên quan đến nhận dạng và trí nhớ. Rối loạn này bao gồm:

Mất trí nhớ phân ly, liên quan đến việc quên thông tin cá nhân hoặc không thể nhớ lại một số sự kiện nhất định
Chứng điên, liên quan đến việc quên thông tin cá nhân kết hợp với việc thay đổi vị trí thực tế, đôi khi tạo ra một danh tính mới trong quá trình
Rối loạn nhận dạng phân ly, liên quan đến việc có hai hoặc nhiều nhân cách riêng biệt, mỗi người không có ký ức về những gì người kia đã làm.

Tham khảo thêm về các rối loạn tâm lý được ghi nhận chính thức bởi DSM-5 tại đây.

Rối Loạn Bản Thể

Trong DSM-5, các triệu chứng đã từng tồn tại dưới cái tên là “cuồng loạn” giờ đây được gọi là rối loạn bản thể (somatic symptom disorder). Có một số tình trạng liên quan có thể được chẩn đoán trong danh mục này, bao gồm:

Rối loạn chuyển đổi (rối loạn triệu chứng thần kinh chức năng)
Rối loạn giả tạo (hội chứng Munchausen áp đặt lên bản thân)
Rối loạn lo âu do bệnh tật (trước đây là chứng nghi bệnh)

Rối loạn bản thể liên quan đến việc tập trung vào các triệu chứng thực thể như yếu, đau hoặc khó thở. Mối bận tâm này với các triệu chứng dẫn đến đau khổ đáng kể và khó khăn với hoạt động bình thường.

Với rối loạn bản thể, người bệnh có thể có hoặc không có bệnh lý. Điều quan trọng cần lưu ý là chứng rối loạn này không liên quan đến việc giả bệnh—dù người đó có bị bệnh hay không, họ vẫn tin rằng mình bị bệnh.

Nguyên Nhân Của Hysteria

Theo thời gian, các lý thuyết về nguyên nhân gây ra chứng cuồng loạn đã thay đổi. Mặc dù ban đầu các nhà tâm lý học tập trung vào tử cung, nhưng giờ đây chúng ta biết rằng nguyên nhân của cả rối loạn phân ly và rối loạn bản thể có bản chất về tâm lý.

Rối loạn phân ly thường do trải qua một số loại chấn thương gây ra, ó thể bao gồm việc bị lạm dụng thể chất, tình dục hoặc tình cảm thời thơ ấu, trải qua thiên tai hoặc tham gia chiến tranh.

Rối loạn bản thể cũng có thể là kết quả của lạm dụng thời thơ ấu hoặc sự bỏ bê của cha mẹ nhưng đôi khi cũng gây ra bởi sự lo lắng tột độ về cơ thể và bệnh tật kết hợp với ngưỡng chịu đau thấp.

Một hiện tượng được gọi là sự lây lan cuồng loạn, một hình thức lây lan xã hội, cũng có thể khiến các nhóm người gặp phải các triệu chứng liên quan đến hysteria. Hiện tượng này liên quan đến các nhóm cá nhân có các triệu chứng bệnh được cho là do nguồn lây nhiễm hoặc thể chất, nhưng trên thực tế, xuất phát từ ảnh hưởng xã hội và tâm lý.

Điều Trị

Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT)
Liệu pháp hành vi biện chứng (DBT)
Giải mẫn cảm và tái xử lý chuyển động mắt (EMDR)
Liệu pháp dựa trên chánh niệm

Trong một số trường hợp, thuốc cũng có thể được sử dụng để giúp giảm các triệu chứng.

Ứng Phó Với Hysteria

Nếu bạn hoặc người thân gặp phải các triệu chứng liên quan đến chứng cuồng loạn—chẳng hạn như cảm xúc bộc phát, mất cảm giác hoặc ảo giác, hãy ngay lập tức tìm kiếm sự trợ giúp của chuyên gia sức khỏe tâm thần. Tuy nhiên, trong thời gian liên lạc với chuyên gia, hãy thử áp dụng các cách ứng phó như:

chánh niệm
tập thở
viết nhật ký
Vận động cơ thể
Có một lịch trình ngủ phù hợp để nghỉ ngơi

Kết Lại

Điều quan trọng là cần liên hệ với các chuyên gia tâm lý để phát hiện bệnh sớm, chẩn đoán chính xác với các bài test tâm lý và điều trị với lộ trình phù hợp đối với các rối loạn tâm lý. Hãy liên hệ ngay với Viện tâm lý Việt – Pháp qua hotline 0977 729 396 để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất nhé.

Nguồn: Verywellmind – What Is Hysteria?

Source link

Tổng Hợp Kiến Thức Tâm Lý A-Z

Hysteria – Chứng Cuồng Loạn Có Phải Là Một Dạng Rối Loạn Tâm Lý?