Hoạt Động Thể Chất Và Sức Khỏe Tinh Thần: Mối Liên Hệ Không Thể Bỏ Qua

Trong cuộc sống hiện đại, áp lực công việc, học tập và các mối quan hệ xã hội có thể khiến chúng ta cảm thấy căng thẳng và kiệt sức. Ngày càng nhiều nghiên cứu chứng minh rằng hoạt động thể chất không chỉ giúp cải thiện sức khỏe thể chất mà còn mang lại lợi ích to lớn cho sức khỏe tinh thần.

Theo tâm lý học về thể dục, vận động không chỉ giúp giảm căng thẳng, cải thiện tâm trạng mà còn góp phần tăng cường khả năng tư duy, nâng cao sự tự tin và cải thiện chất lượng giấc ngủ. Tuy nhiên, không phải ai cũng nhận ra tầm quan trọng của việc rèn luyện thể chất đối với sức khỏe tinh thần.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá sâu hơn về những tác động tích cực của hoạt động thể chất đến tâm lý và cách bạn có thể tận dụng lợi ích này để có một cuộc sống cân bằng hơn.

Hoạt Động Thể Chất Giúp Cải Thiện Tâm Trạng Và Kiểm Soát Cảm Xúc

Bạn đã bao giờ nhận thấy rằng mình cảm thấy hạnh phúc và thư giãn hơn sau khi tập thể dục chưa? Điều này không phải là tình cờ. Khi cơ thể vận động, não bộ sẽ sản xuất một loạt các hormone giúp điều chỉnh cảm xúc và tạo ra cảm giác hạnh phúc.

Những hormone quan trọng được kích thích khi chúng ta tập thể dục bao gồm:

• Endorphins – Hormone giúp giảm đau tự nhiên và tạo ra cảm giác phấn chấn.
• Serotonin – Chất dẫn truyền đóng vai trò trong việc điều chỉnh tâm trạng, giúp giảm nguy cơ trầm cảm.
• Dopamine – Chất dẫn truyền được tiết ra liên quan đến hệ thống phần thưởng của não, tạo ra động lực, cảm giác thành công và hài lòng với bản thân.

Theo nghiên cứu từ Harvard Health, chỉ cần 30 phút tập thể dục mỗi ngày cũng có thể làm giảm nguy cơ mắc trầm cảm và cải thiện đáng kể cảm xúc tích cực.

Một người bị căng thẳng do công việc có thể cảm thấy thư giãn hơn nếu họ dành thời gian chạy bộ hoặc tham gia một câu lạc bộ tập gym. Sự thay đổi tích cực trong tâm trạng sẽ giúp họ làm việc hiệu quả hơn và dễ dàng đối phó với áp lực đến từ công việc hoặc các khía cạnh khác trong cuộc sống.

>> Tham khảo: Tập thể dục – Liều thuốc bảo vệ bộ não khỏi trầm cảm và lo âu

Giảm Căng Thẳng Và Lo Âu Nhờ Hoạt Động Thể Chất

Căng thẳng và lo âu là hai trong những vấn đề sức khỏe tinh thần phổ biến nhất hiện nay. Việc tập thể dục đều đặn là một cách tự nhiên giúp kiểm soát những trạng thái tiêu cực này mà không cần đến thuốc.

Vì sao nói hoạt động thể chất có thể giúp giảm stress và cảm giác lo lắng?

• Tập thể dục đều đặn làm giảm mức cortisol (hormone căng thẳng): Tập thể dục giúp duy trì mức độ cortisol gây lo lắng, căng thẳng và giữ chúng ở trạng thái cân bằng. Từ đó, chúng ta có cảm giác thư giãn hơn, ít lo âu hơn.
• Hoạt động giúp tăng cường tuần hoàn oxy lên não: Khi bạn vận động, tuần hoàn máu và oxy đến não sẽ tăng lên. Điều này giúp bạn tỉnh táo và suy nghĩ rõ ràng hơn, từ đó bớt cảm thấy “quá tải” trong cuộc sống hàng ngày.
• Tập thể dục là cách hỗ trợ hệ thần kinh giao cảm: Hệ thần kinh giao cảm mạnh khoẻ giúp chúng ta giảm phản ứng quá mức với căng thẳng. Lâu dài, điều này giúp bạn kiểm soát các tình huống gây căng thẳng tốt hơn.

>> Tham khảo: Ngày Nhận Thức Về Stress: Những Điều Bạn Có Thể Làm Để Bảo Vệ Sức Khoẻ Tâm Thần Của Bản Thân

Chúng ta có thể lấy ví dụ về một sinh viên thường cảm thấy lo lắng quá mức trước kỳ thi, dẫn đến tình trạng “đầu óc trống rỗng” khi vào phòng thi. Sinh viên này được hướng dẫn các phương pháp giảm căng thẳng bằng yoga, thực hiện bài tập hít thở kết hợp với đi bộ nhẹ nhàng. Điều này giúp họ tập trung và bình tĩnh hơn khi bước vào phòng thi bởi cơ thể và tinh thần họ có khả năng điều hoà các cảm xúc lo lắng, căng thẳng tốt hơn.

Hoạt Động Thể Chất Giúp Tăng Cường Sự Tự Tin

Tự tin không chỉ đến từ ngoại hình mà còn liên quan đến cảm giác về bản thân. Khi bạn đặt ra và đạt được các mục tiêu tập luyện – dù là giảm cân, chạy nhanh hơn hay nâng tạ nặng hơn – bạn sẽ cảm thấy tự hào và có động lực hơn để tiếp tục phát triển bản thân.

Những lợi ích của thể dục đối với sự tự tin có thể bao gồm:

• Cải thiện vóc dáng: Khi bạn cảm thấy tự tin hơn về cơ thể mình, bạn sẽ tự tin hơn trong giao tiếp và trong mọi tình huống khác trong cuộc sống. Đây cũng là một bước để bạn học cách chấp nhận và yêu thương cơ thể của mình.
• Tạo ra cảm giác đạt được thành tựu: Mỗi khi bạn hoàn thành một buổi tập luyện, bạn sẽ cảm thấy hài lòng về sự kiên trì của mình. Một buổi tập có thể là một thử thách trong cuộc sống bận rộn – bạn hoàn toàn có thể cảm thấy tự hào vì dành thời gian ý nghĩa cho bản thân.
• Giúp kiểm soát cuộc sống: Tập thể dục giúp bạn có cảm giác chủ động và mạnh mẽ hơn trong mọi tình huống. Duy trì một lịch trình và thói quen tập thể dục không hề dễ dàng. Dù kết quả ra sao, bạn có thể hoàn toàn tự hào về tính kỷ luật của mình.

>> Tham khảo: Những Thói Quen Khiến Bạn Trở Nên Thiếu Tự Tin

Chẳng hạn, một người nhút nhát và thường ngại giao tiếp có thể cải thiện sự tự tin bằng cách tham gia các lớp thể thao nhóm như aerobic hoặc kickboxing. Việc tương tác và cơ hội kết nối với những người khác có chung sở thích sẽ giúp họ cảm thấy thoải mái hơn khi thể hiện bản thân.

Hoạt Động Thể Chất Cải Thiện Khả Năng Tư Duy Và Tập Trung

Không chỉ giúp giảm stress và tăng cường sức khỏe, hoạt động thể chất còn giúp bạn suy nghĩ rõ ràng và làm việc hiệu quả hơn. Theo nghiên cứu từ Beckman Institute, vận động thể chất có thể giúp:

• Cải thiện trí nhớ và khả năng tập trung bằng cách kích thích sự phát triển của tế bào thần kinh mới.
• Tăng cường khả năng sáng tạo bằng cách giúp não bộ hoạt động linh hoạt hơn.
• Giảm sự mệt mỏi về tinh thần, giúp bạn duy trì trạng thái tỉnh táo và minh mẫn cả ngày.

>> Tham khảo: Tư Duy Và Thái Độ Ảnh Hưởng Đến Hiệu Suất Công Việc Như Thế Nào?

Nếu bạn còn là một học sinh hoặc một nhân viên văn phòng thường xuyên bị mất tập trung trong học tập và công việc, bạn hoàn toàn có thể cải thiện điều này bằng cách đứng dậy đi lại giữa các giờ nghỉ ngắn hoặc thực hiện một số bài tập nhẹ nhàng trong ngày.

Vận Động Hỗ Trợ Cải Thiện Chất Lượng Giấc Ngủ

Một giấc ngủ ngon là yếu tố quan trọng giúp duy trì sức khỏe tinh thần. Theo Sleep Foundation, những người tập thể dục thường xuyên có xu hướng ngủ ngon hơn và ít gặp phải các vấn đề như mất ngủ hay giấc ngủ chập chờn.

>> Tham khảo: Làm sao để thoát khỏi chứng rối loạn giấc ngủ?

Cách việc tập thể dục giúp bạn có giấc ngủ chất lượng hơn:

• Vận động cơ thể giúp điều chỉnh nhịp sinh học, tạo thói quen ngủ nghỉ đều đặn.
• Thể dục, thể thao làm giảm mức độ căng thẳng, giúp cho cơ thể thư giãn và dễ dàng đi vào giấc ngủ, cũng như ngủ sâu hơn.
• Hoạt động thể chất khiến cơ thể tiêu hao năng lượng, giúp bạn cảm thấy buồn ngủ tự nhiên hơn vào cuối ngày.

Vì vậy, nếu bạn gặp vấn đề với giấc ngủ, hãy thử tập yoga nhẹ nhàng hoặc thực hiện một bài tập thở sâu trước khi đi ngủ. Hãy cho thêm các bài tập thể dục vào lịch trình hàng ngày của bạn – dù là một buổi tập gym hay đơn giản là 30 phút dạo bộ.

Hoạt Động Thể Chất Giúp Cải Thiện Quan Hệ Xã Hội

Không chỉ mang lại lợi ích cá nhân, thể dục còn giúp bạn kết nối với những người khác. Khi tham gia vào một môn thể thao hay một nhóm tập luyện, bạn sẽ có cơ hội gặp gỡ và kết bạn với những người có chung sở thích.

Vậy, những lợi ích của thể dục đối với các mối quan hệ xã hội là gì?

• Chơi thể thao hoặc thể dục tạo ra cơ hội để bạn có thể giao lưu với những người có chung sở thích. 
• Nhiều môn thể thao có thể giúp cải thiện kỹ năng làm việc nhóm, đặc biệt là các môn thể thao đồng đội, như cầu lông, bóng đá, bóng chuyền, v.v.
• Hoạt động thể chất hỗ trợ tăng cường cảm giác kết nối và hỗ trợ tinh thần.

>> Tham khảo: 7 Cách Để Cải Thiện Chất Lượng Mối Quan Hệ

Một người mới chuyển đến một khu dân cư xa lạ có thể nhanh chóng làm quen với môi trường mới bằng cách tham gia một câu lạc bộ thể thao hoặc lớp tập nhảy, tập aerobics của khu dân cư. Các hoạt động này giúp họ gắn kết dễ dàng hơn với những người xung quanh và cũng tạo ra cảm giác thoải mái, thư giãn.

Hãy Bắt Đầu Vận Động Ngay Hôm Nay!

Những lợi ích của hoạt động thể chất đối với sức khỏe tinh thần là không thể phủ nhận. Việc tập thể dục thường xuyên giúp bạn cải thiện tâm trạng, giảm căng thẳng, nâng cao sự tự tin, tăng khả năng tập trung và cải thiện giấc ngủ.

Hãy bắt đầu ngay hôm nay bằng cách:

• Dành 15 – 30 phút vận động mỗi ngày. Hãy sắp xếp thời gian cho các hoạt động này cho dù bạn bận rộn thế nào.
• Thử các hoạt động khác nhau như đi bộ, yoga, bơi lội, gym hoặc thể thao đồng đội, tuỳ vào tình trạng sức khoẻ và sở thích cá nhân của bạn.
• Đặt mục tiêu từ nhỏ đến lớn hơn để tạo động lực duy trì. Bạn có thể bắt đầu với 10 phút cho các bài tập, sau đó kéo dài thời gian hơn; hoặc áp dụng cách này cho tần suất tập thể dục trong tuần.

Hãy nhớ rằng một cơ thể khỏe mạnh sẽ giúp bạn có được một tâm hồn khỏe mạnh.

Tham Khảo

Lai, M. (2023, April 18). Exercise releases chemical signals that boost brain health. Default. https://beckman.illinois.edu/about/news/article/2023/04/18/exercise-releases-chemical-signals-that-boost-brain-health

Mayo Clinic. (2023, December 23). Depression and anxiety: Exercise eases symptoms. Mayo Clinic. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/depression/in-depth/depression-and-exercise/art-20046495

Pacheco, D., & Singh, A. (2023, October 11). Exercise and Sleep. Sleep Foundation. https://www.sleepfoundation.org/physical-activity/exercise-and-sleep

Salamon, M. (2023, July 1). Regular physical activity can boost mood. Harvard Health. https://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/regular-physical-activity-can-boost-mood

Weir, K. (2011, December). The exercise effect. American Psychological Association. https://www.apa.org/monitor/2011/12/exercise