7 Nhóm Nhân Viên Nguy Cơ Cao Cần Hỗ Trợ Tinh Thần

Sức khỏe tinh thần tại nơi làm việc không chỉ là vấn đề cá nhân mà còn tác động trực tiếp tới năng suất, sự gắn kết và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các rối loạn tâm thần liên quan đến công việc gây thiệt hại đến 1 nghìn tỷ USD mỗi năm cho nền kinh tế toàn cầu. Tại Việt Nam, 42% người lao động thường xuyên bị stress, đặc biệt là nhóm quản lý cấp trung và nhân viên có thâm niên 2–5 năm.

Đối với doanh nghiệp, việc nhận diện đúng nhóm nhân viên cần ưu tiên hỗ trợ tinh thần sẽ giúp tối ưu nguồn lực, giảm tỷ lệ nghỉ việc và nâng cao hiệu quả vận hành. Bài viết này tổng hợp 7 nhóm lao động nguy cơ cao cần được ưu tiên hỗ trợ tinh thần, kèm một số giải pháp thực tiễn phù hợp với từng nhóm.

>> Tham khảo: Tại Sao Doanh Nghiệp Nên Đầu Tư Vào Sức Khỏe Tinh Thần?

Bài viết này sẽ giúp bạn:

• Nhận diện 7 nhóm nhân viên nguy cơ cao cần ưu tiên hỗ trợ tinh thần.
• Hiểu rõ đặc điểm, nguyên nhân dẫn đến stress, trầm cảm hoặc mất động lực ở từng nhóm đối tượng.
• Nắm được một số giải pháp hỗ trợ tinh thần phù hợp, dễ áp dụng cho từng nhóm nhân viên.

1. Nhân Viên Y Tế & Chăm Sóc Sức Khỏe: Áp Lực Sinh Mạng

Bác sĩ, y tá, điều dưỡng, nhân viên hỗ trợ y tế thường xuyên phải đối mặt với môi trường căng thẳng kéo dài, xử lý tình huống khẩn cấp, nguy cơ lây nhiễm và trách nhiệm liên quan đến tính mạng bệnh nhân. Nghiên cứu tại Bệnh viện Hùng Vương (TP.HCM) cho thấy 42,4% nhân viên y tế có triệu chứng lo âu, 24,3% trầm cảm và 16% stress. Đại dịch COVID-19 càng làm trầm trọng hơn tình trạng này.

Nguyên nhân chính:

• Áp lực công việc cao, thời gian làm việc kéo dài, ca đêm liên tục
• Thiếu nguồn lực, thiếu trang thiết bị bảo hộ, ít hỗ trợ tâm lý

Giải pháp hỗ trợ tinh thần:

• Tổ chức các chương trình tư vấn tâm lý chuyên sâu, huấn luyện kỹ năng quản lý cảm xúc
• Giảm ca đêm, tăng ngày nghỉ phục hồi
• Thiết lập phòng nghỉ cách âm, không gian thư giãn tại nơi làm việc

2. Quản Lý Cấp Trung: “Kẹt Giữa” Áp Lực

Quản lý cấp trung là nhóm chịu áp lực kép từ lãnh đạo và nhân viên. Khảo sát Anphabe (2022) cho thấy gần 50% quản lý cấp trung tại Việt Nam bị stress thường xuyên do khối lượng công việc quá tải, mâu thuẫn nội bộ và thiếu quyền hạn thực tế.

Nguyên nhân chính:

• Phải triển khai chiến lược nhưng không đủ thẩm quyền thay đổi quy trình
• Áp lực cân bằng giữa kỳ vọng của cấp trên và nhu cầu của nhân viên
• Dễ rơi vào trạng thái làm việc cầm chừng (quiet quitting) hoặc kiệt sức (burnout)

Giải pháp hỗ trợ tinh thần:

• Đào tạo kỹ năng ủy quyền, giao tiếp đa chiều, quản lý thời gian
• Xây dựng cơ chế phản hồi ẩn danh giữa quản lý và lãnh đạo
• Tổ chức các buổi huấn luyện, chia sẻ với đồng nghiệp hoặc quản lý cấp cao về quản lý áp lực

>> Tham khảo: Kiệt Sức Trong Công Việc: Quản Lý Nên Làm Gì?

3. Công Nhân Sản Xuất & Xây Dựng: Môi Trường Nguy Hiểm

Nhóm này đối mặt với rủi ro tai nạn lao động, tiếng ồn, điều kiện làm việc khắc nghiệt. 56% công nhân ngành sản xuất/vật liệu xây dựng tại Việt Nam bị stress, trong đó 70% công nhân ca đêm bị rối loạn giấc ngủ.

Nguyên nhân chính:

• Làm việc trong môi trường độc hại, nguy hiểm
• Thu nhập thấp, áp lực kinh tế
• Thiếu chế độ bảo vệ sức khỏe tinh thần

Giải pháp hỗ trợ tinh thần:

• Ứng dụng công nghệ giám sát an toàn tự động
• Tổ chức các buổi tập thể dục tại chỗ, hỗ trợ dinh dưỡng, cải thiện giấc ngủ
• Đào tạo nhận biết dấu hiệu stress, cung cấp hotline hỗ trợ tinh thần

4. Nhân Viên Bán Hàng & Chăm Sóc Khách Hàng: Áp Lực Doanh Số

Phải đối mặt với chỉ tiêu kinh doanh khắt khe, thu nhập không ổn định, khách hàng khó tính và áp lực từ quy định pháp lý (đặc biệt trong ngành ngân hàng).

Nguyên nhân chính:

• Lương, thưởng phụ thuộc vào hiệu suất
• Xung đột với khách hàng, thường xuyên bị từ chối hoặc đối xử thiếu tôn trọng

Giải pháp hỗ trợ tinh thần:

• Ghi nhận thành tích định kỳ, không chỉ dựa vào KPI
• Đào tạo kỹ năng xử lý xung đột, kiểm soát cảm xúc
• Tổ chức các hoạt động team building, chia sẻ kinh nghiệm vượt áp lực

5. Nhân Viên Làm Việc Từ Xa: Cô Lập Xã Hội

Làm việc từ xa dễ dẫn đến cảm giác cô đơn, thiếu tương tác trực tiếp, khó cân bằng công việc và cuộc sống cá nhân. 30% nhân viên làm việc từ xa gặp khó khăn trong việc tách biệt hai lĩnh vực này.

Nguyên nhân chính:

• Thiếu kết nối với đồng nghiệp
• Dễ bị “kiểm soát ảo” qua phần mềm giám sát năng suất

Giải pháp hỗ trợ tinh thần:

• Tổ chức các phiên họp ảo không công việc để tăng gắn kết
• Thiết lập quy tắc rõ ràng về giờ làm việc, nghỉ ngơi
• Đảm bảo nhân viên có quyền chủ động về thời gian, không bị giám sát quá mức

>> Tham khảo: Ranh Giới Trong Công Việc

6. Nhân Viên Mới: Bỡ Ngỡ & Thiếu Định Hướng

60% nhân viên mới tại Việt Nam cảm thấy choáng ngợp trong 3 tháng đầu do thiếu hỗ trợ đào tạo, đặc biệt ở các ngành kỹ thuật, tài chính.

Nguyên nhân chính:

• Không hòa nhập được với văn hóa công ty
• Thiếu phản hồi, không có mentor hướng dẫn

Giải pháp hỗ trợ tinh thần:

• Áp dụng hệ thống buddy (người đồng hành) hoặc mentor cho nhân viên mới
• Thiết kế lộ trình đào tạo từng giai đoạn, tránh dồn ép kiến thức
• Đánh giá hiệu suất định kỳ, phản hồi kịp thời

7. Nhân Viên Làm Ca Đêm: Rối Loạn Nhịp Sinh Học

Nhóm này bao gồm nhân viên y tế, bảo vệ, công nhân sản xuất làm việc ngoài giờ hành chính. Làm ca đêm làm tăng 40% nguy cơ mắc bệnh tim mạch, 35% nguy cơ đột quỵ, 70% bị rối loạn giấc ngủ.

Nguyên nhân chính:

• Thiếu ánh sáng tự nhiên, ảnh hưởng sản xuất melatonin
• Chế độ dinh dưỡng không hợp lý, dễ mệt mỏi, trầm cảm

Giải pháp hỗ trợ tinh thần:

• Bố trí phòng nghỉ trưa cách âm, ánh sáng dịu
• Cung cấp thực phẩm giàu tryptophan (chuối, hạt óc chó…)
• Đào tạo về chăm sóc sức khỏe giấc ngủ, cân bằng dinh dưỡng

Kết luận: Hỗ Trợ Tinh Thần – Đầu Tư Sinh Lời Lâu Dài Cho Doanh Nghiệp

Việc nhận diện đúng các nhóm nhân viên nguy cơ cao giúp doanh nghiệp và tổ chức chủ động xây dựng chính sách hỗ trợ tinh thần phù hợp, giảm tỷ lệ nghỉ việc, tăng hiệu suất và xây dựng môi trường làm việc bền vững. Hỗ trợ tinh thần không chỉ là trách nhiệm đạo đức mà còn là chiến lược kinh doanh thông minh trong kỷ nguyên cạnh tranh nhân tài.

Đầu tư vào sức khỏe tinh thần là đầu tư cho tương lai doanh nghiệp. Mỗi nhân viên khỏe mạnh về tinh thần là một mắt xích vững chắc cho sự phát triển chung.

>> Tham khảo: Sức Khỏe Tinh Thần Nơi Làm Việc: Hiểu Đúng và Hành Động Đúng

References

Bệnh viện Hùng Vương. (n.d.). Nhân viên Bệnh viện Hùng Vương chiến thắng hội chứng “burned-out” do đại dịch COVID-19 gây ra. https://bvhungvuong.vn/tin-tuc/nhan-vien-benh-vien-hung-vuong-chien-thang-hoi-chung-burnedout-do-dai-dich-covid19-gay-ra

Duc, T. (2022, November 14). 42% of Vietnamese workers regularly experience stress: Survey. The Investor. https://theinvestor.vn/42-of-vietnamese-workers-regularly-experience-stress-survey-d2517.html

Phan, D. (2024, October 22). Outdoor offices: The rise of international remote work in Vietnam. VnExpress International. https://e.vnexpress.net/news/life/trend/outdoor-offices-the-rise-of-international-remote-work-in-vietnam-4804964.html

Sachar, S. (2025, May 20). The silent struggle: Why mid-level managers are burning out in 2025. LinkedIn. https://www.linkedin.com/pulse/silent-struggle-why-mid-level-managers-burning-out-2025-sachar-zewbf/

Thai, B., Trang, N., & Duc, T. (2020). Well-being at work and its association with work-home interactions: a study of young Vietnamese employees. Health Psychology Report, 9(1), 18–30. https://doi.org/10.5114/hpr.2020.97915

Tran, B. X., Vu, G. T., Pham, K. T. H., Vuong, Q., Ho, M., Vuong, T., Nguyen, H. T., Nguyen, C. T., Latkin, C. A., Ho, C. S., & Ho, R. C. (2019). Depressive Symptoms among Industrial Workers in Vietnam and Correlated Factors: A Multi-Site Survey. International Journal of Environmental Research and Public Health, 16(9), 1642. https://doi.org/10.3390/ijerph16091642

Vinmec. (n.d.). Rối loạn giấc ngủ vì làm việc theo ca. https://www.vinmec.com/vie/bai-viet/roi-loan-giac-ngu-vi-lam-viec-theo-ca-vi