Trong ý thức của xã hội luôn thay đổi, cuộc thảo luận về nam tính độc hại liên tục lan tỏa, ngày càng phát triển và trở nên thiết yếu. Những năm vừa qua đã chứng kiến sự đấu tranh với các thuộc tính của kỳ vọng nam tính tiêu cực nhân danh bình đẳng giới, hòa hợp xã hội và sức khỏe tâm thần.
Đối với nhiều người đàn ông, những kỳ vọng về bản lĩnh đàn ông được hình thành ngay từ khi còn nhỏ. Những chỉ dẫn như “đàn ông lên”, “mạnh mẽ lên” và “không khóc” đã ăn sâu vào tâm lý của các bé trai, khiến trẻ sợ hãi về vẻ ngoài yếu đuối hoặc hèn nhát. Sự kỳ vọng về nam tính có thể đến từ cha mẹ, giáo viên và bạn bè cùng trang lứa. Mặc dù thường không có ác ý, những mong đợi này gieo mầm cho sự lệch lạc xã hội.
Những người đàn ông mà thực sự nội tâm hóa kỳ vọng nam tính truyền thống có thể phải đối mặt với một số vấn đề rắc rối. “The Boys Are Not All Right”, một ý kiến nổi tiếng được đăng trên The New York Times vào năm 2018 thảo luận về sự cô lập, nỗi thất vọng và tổn thất về tình cảm mà đàn ông có thể gặp phải khi họ không đáp ứng được khuôn khổ truyền thống. Ý kiến này cũng cho biết thêm rằng các cuộc trò chuyện, việc điều trị và tính dễ bị tổn thương là cần thiết để giải quyết những vấn đề nằm ngoài phạm vi của nam tính truyền thống, khiến cho các giải pháp khả thi không được nhìn nhận.
Một số nam giới đang bác bỏ quan điểm truyền thống về nam tính và chọn một định nghĩa công bằng hơn, tiến hóa hơn về ý nghĩa của việc trở thành một người đàn ông vào năm 2021. Họ nhận ra những tác động độc hại mà những kỳ vọng độc hại này có thể gây ra và họ nỗ lực để thay đổi chúng. Các tổ chức, chuyên gia y tế và các nam thanh niên đang cố gắng thay đổi quan niệm về nam tính này, với việc nam giới khuyến khích người khác coi trọng các mối quan hệ, tính cách và sức khỏe tinh thần của họ hơn những gì được kỳ vọng theo truyền thống.
Từ Khi Nào Mà Nam Tính Lại Trở Nên Độc Hại?
Nam tính, giống như bất kỳ khái niệm xã hội nào khác, không dễ để định nghĩa. Định nghĩa này thay đổi tùy thuộc vào thời gian, nền văn hóa và từng cá nhân khác nhau. Mặc dù, về gần như mọi mặt, các thuộc tính thường được kỳ vọng từ nam giới đều được xây dựng dưới góc nhìn của xã hội.
Trong các phương tiện truyền thông phương Tây, đàn ông từ lâu đã được thể hiện là mạnh mẽ, hung hăng và không có năng lực về mặt cảm xúc - cung cấp một góc nhìn về cách nam tính truyền thống được kỳ vọng. Mặc dù điều này có vẻ như chỉ đúng với các nhân vật trên màn ảnh, nhưng nghiên cứu đã chỉ ra rằng những đặc điểm này được kỳ vọng ở dân số nam nói chung.
Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ gọi đây là “hệ tư tưởng nam tính”. Cụ thể, các tiêu chuẩn được mong đợi ở nam giới bao gồm không yếu đuối, không nữ tính, bạo lực và có những thành tích nhất định. Những đặc điểm này thường được gọi là nam tính độc hại.
Nam tính độc hại không chỉ ảnh hưởng đến một cá nhân nam giới mà những niềm tin về nam tính này còn có thể tác động tiêu cực đối với các cá nhân khác và xã hội. Mặc dù những kỳ vọng này ban đầu có thể được đưa ra bởi người khác nhưng áp lực để hành động theo những kỳ vọng này được cảm nhận rõ ràng nhất bởi chính cá nhân nam giới.
Ở cấp độ xã hội, trẻ em trai có nhiều khả năng gặp các vấn đề về hành vi, tính hung hăng và về sau có nhiều khả năng phạm tội bạo lực hơn. Kỳ vọng trở nên cứng rắn, thống trị và bạo lực có thể khiến nam giới và trẻ em trai có nhiều khả năng thực hiện những hành vi chống đối xã hội này.
Tuy nhiên, nổi bật nhất ở cấp độ cá nhân là sự giảm thiểu trong việc nam giới tìm kiếm các dịch vụ sức khỏe tâm thần để giải quyết các vấn đề của họ. Sự căng thẳng mà nam giới đặt lên bản thân để hoàn thành vai trò của một người đàn ông truyền thống có thể gây ra đau khổ tâm lý nghiêm trọng. Tuy nhiên, nam giới vẫn cảm thấy áp lực phải tránh tìm sự hỗ trợ vì muốn duy trì tư tưởng nam tính.
Nam Giới Và Sức Khỏe Tâm Thần
Từ trước đến nay, việc nam giới nhận được sự điều trị về sức khỏe tâm thần không nhận được nhiều sự ủng hộ. Những kỳ vọng về sức mạnh hoặc biểu hiện khắc kỷ có thể ngăn cản nam giới tìm đến chuyên gia sức khỏe tâm thần khi họ cần. Nhưng tình trạng này không nhất thiết phải tiếp diễn như thế.
Một sinh viên Đại học Central Michigan nói, “Thật sự rất trớ trêu khi họ [đàn ông] cứ ra vẻ như thể mình không yếu đuối, nhưng giả vờ như mình không làm sao cả và không giải quyết vấn đề của mình mới là yếu đuối."
Tạo cơ hội cho đàn ông nói về hoàn cảnh và cảm xúc của họ có thể là bước đầu tiên để loại bỏ nam tính độc hại. Nhìn chung, dễ bị tổn thương về cảm xúc bị coi là một điểm yếu và phải hạn chế bằng mọi giá. Tuy nhiên trong văn phòng của một chuyên gia sức khỏe tâm thần, cởi mở để bộc lộ cảm xúc là điều thiết yếu trong quá trình điều trị.
Akeem Marsh, MD, bác sĩ tâm thần cho trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn, đã thảo luận về một số cách đàn ông cần thay đổi quan điểm trong việc thảo luận về cảm xúc của họ. “Tôi cố giải thích cho các bệnh nhân nam của tôi rằng khóc là điều rất bình thường. Bạn nên khóc như thế này vì bạn đã gặp phải những điều đáng buồn.” Ông thảo luận về sự cần thiết của mức độ giao tiếp cơ bản này trong việc giúp chúng ta giảm bớt căng thẳng và bày tỏ nỗi buồn.
Nếu không thể hiện cảm xúc, “Bạn có thể kìm nén cảm xúc của mình, và khi bạn làm thế, điều này sẽ thực sự gặm nhấm bạn và làm tổn thương bạn từ bên trong,” ông nói.
Áp lực từ nam tính độc hại rằng đàn ông phải tránh cởi mở với sự hỗ trợ có những tác động thực sự vượt xa sự kỳ thị của xã hội. Nam giới có nguy cơ tự tử cao gần gấp 4 lần, góp phần gây ra một số lượng đáng kể các ca tử vong ở nam giới trước 50 tuổi
Tuy nhiên, điều này không nhất thiết phải như vậy. Đàn ông không nhất thiết phải có cảm giác bất an khi tìm kiếm sự giúp đỡ hoặc bộc lộ cảm xúc. Mục tiêu cho việc thay đổi định kiến này sẽ không thể được thực hiện nhanh chóng, nhưng đây vẫn là việc cần phải làm.
Điều Gì Đang Thay Đổi?
Một trong số những thay đổi ngày càng gia tăng của năm vừa qua là khả năng dễ bị tổn thương ngày càng dễ nhận thấy. Nhiều người nổi tiếng đã kể những câu chuyện cá nhân của họ về cách họ đã đấu tranh với các vấn đề sức khỏe tâm thần và khuyến khích những người khác cũng làm như vậy.
Gần đây nhất, Thế vận hội Olympics đã mở ra cánh cửa cho các cuộc thảo luận về sức khỏe tinh thần ở các cấp độ cao nhất của thể thao. Mặc dù không thi đấu, nhưng Michael Phelps đã có cơ hội để cởi mở hơn về cuộc đấu tranh của mình với căn bệnh trầm cảm.
Những người nổi tiếng khác như Ryan Reynolds, Jim Carrey, và Dwayne “The Rock” Johnson cũng đã dành thời gian để thảo luận về cách sức khỏe tâm thần ảnh hưởng đến cuộc sống của họ. Mặc dù những siêu sao này có thể có nhiều cơ hội hơn nhưng việc họ đã chia sẻ một cách công khai là không thể thay thế được.
Một sinh viên khác nói: “Cuộc trò chuyện về sức khỏe tâm thần càng cởi mở hơn thì sẽ càng [có] nhiều nguồn lực và tiếng nói hơn và ít phán xét hơn.”
Một cuộc đối thoại đời thường về các cuộc đấu tranh tinh thần có thể là chìa khóa để thay đổi định kiến xung quanh cách đàn ông nghĩ về sự yếu đuối trong tình cảm. Internet là một nơi tuyệt vời để nói chuyện cởi mở về cảm xúc của đàn ông, nhưng một số tổ chức đang đưa cuộc đối thoại đến những người cần nó nhất.
Một tổ chức đã thực hiện sứ mệnh của họ là mang cuộc trò chuyện về sức khỏe tâm thần đến những nơi mà đàn ông có thể nói chuyện cởi mở về cuộc đấu tranh của họ: tiệm hớt tóc nam. Dự án Thú nhận (The Confess Project) là một trong những tổ chức đã đặt các cuộc thảo luận về sức khỏe tâm thần cho nam giới làm ưu tiên. Dự án nhằm đào tạo những người thợ cắt tóc như những người ủng hộ sức khỏe tâm thần, khuyến khích nam giới chia sẻ những khó khăn của họ và sau đó liên kết họ với các nguồn lực về sức khỏe tâm thần.
Cùng với các tổ chức nhỏ hơn, những tên tuổi lớn như Gillette, The Movember Foundation và những người sáng tạo trên mạng xã hội đang thực hiện các chiến dịch nhằm nâng cao nhận thức về các vấn đề sức khỏe tâm thần của nam giới.
Khả năng thảo luận thiên về phê phán các tác hại của nam tính độc hại cần được tiếp cận để giúp đỡ những người đang đau khổ vì nó.
Những người đàn ông đặt nặng tư tưởng nam tính lên bản thân có thể cảm thấy lo lắng, chán nản và khó chịu khi những tư tưởng này bị thách thức. Đó là lý do tại sao việc tiếp tục các cuộc trò chuyện hỗ trợ cho những người có thể ảnh hưởng đến hệ tư tưởng nam tính là rất quan trọng.
Và cuối cùng đã đến lúc nhận ra điều đàn ông thực sự cần làm nhất là sống tình cảm, quan tâm, yêu thương bản thân và chấp nhận sự giúp đỡ. Vì vậy, hãy đàn ông lên.
Nguồn: Toxic Masculinity and the Shifting Landscape of What It Means to Be a Man. Verywell Mind (2021).