Dấu Hiệu, Nguyên Nhân Dẫn Đến Hành Vi Thích Nghi Không Tốt (Maladaptive Behaviors)

Hành vi thích nghi không tốt là gì? Nó khác gì với các hành vi thích nghi lành mạnh của chúng ta? Bài viết sau sẽ giúp bạn tìm hiểu về các dấu hiệu, nguyên nhân dẫn đến các hành vi thích nghi không tốt. 

Hành Vi Thích Nghi Không Tốt Là Gì?

Các hành vi thích nghi không tốt (Maladaptive behaviors) là những hành động ngăn cản mọi người thích nghi, điều chỉnh bản thân hoặc tham gia vào các khía cạnh khác nhau của cuộc sống. Những hành động như vậy nhằm mục đích giúp chúng ta tránh hoặc giảm bớt căng thẳng nhưng nó dễ bị phá vỡ và có thể góp phần làm gia tăng sự đau khổ, khó chịu và lo lắng theo thời gian.

Chúng ta gặp các tình trạng rối loạn và nảy sinh các hành vi thích nghi không tốt như một cách làm giảm sự căng thẳng, khó chịu ngay lập tức. Tuy nhiên, cuối cùng thì những hành vi này sẽ không giúp ta giải quyết được nguyên nhân gốc rễ gây ra căng thẳng. Sự nhẹ nhõm mà những hành vi này mang lại chỉ là tạm thời và theo thời gian, chúng thường dẫn đến các vấn đề khác hoặc làm trầm trọng thêm những vấn đề hiện có.

Các Dấu Hiệu Của Hành Vi Thích Nghi Không Tốt?

Hành vi thích nghi không tốt có thể biểu hiện theo nhiều cách khác nhau. Những kiểu hành vi này thường có thể phá hoại và ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, tinh thần, các mối quan hệ và các lĩnh vực quan trọng khác trong cuộc sống. Các dấu hiệu phổ biến của kiểu hành vi này bao gồm:

• Tránh né những điều gây căng thẳng hoặc khó chịu.

• Thường xuyên mơ mộng hão huyền để tránh việc thích nghi, bao gồm những tưởng tượng phức tạp thay thế các tương tác trong đời thực.

• Thường che giấu cảm xúc thật thay vì đưa ra ý kiến ​​hoặc thể hiện cảm giác của bản thân

• Tự làm khổ mình như một cách đương đầu với nỗi buồn và sự khó chịu.

• Bộc phát các cơn giận dữ.

• Sử dụng chất cấm để kiểm soát cảm xúc hoặc sự lo lắng

• Không tham gia vào các tình huống xã hội gây ra sự bất tiện hoặc lo lắng.

Nguyên Nhân

Các hành vi thích nghi không tốt có thể xuất hiện vì nhiều lý do, bao gồm nguyên nhân do các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Mặc dù chúng ta đều có thể thực hiện các hành vi thích nghi không tốt, những người có mắc phải các rối loạn tâm thần sẽ có biểu hiện các hành vi này rõ rệt hơn. 

Rối Loạn Lo Âu (Anxiety Disorders)

Những người bị rối loạn lo âu thường có biểu hiện tránh né – để đối phó với sự khó chịu của họ. Lảng tránh hay từ chối tham gia các tình huống xã hội là một trong những hành vi phổ biến nhất ở những người mắc chứng Rối loạn lo âu xã hội (SAD). Việc né tránh này có thể khiến họ bị mắc kẹt trong một chu kỳ lo lắng.

Rối Loạn Phổ Tự Kỷ (Autism Spectrum Disorder)

Những người mắc chứng Rối loạn phổ tự kỷ có thể biểu hiện các hành vi hướng ngoại hoặc tự làm tổn thương bản thân, một số hành vi hung hăng, nóng nảy. Điều này có thể phổ biến hơn ở những người có ít giao tiếp bằng lời nói.

Rối Loạn Hoảng Sợ (Panic Disorder)

Những người bị Rối loạn hoảng sợ có thể có các hành vi né tránh để ngăn các triệu chứng. Điều này đặc biệt đúng đối với những người mắc chứng ám ảnh sợ hãi.

Rối Loạn Nhân Cách (Personality Disorders)

Rối loạn nhân cách là một tình trạng mà mọi người cực kỳ nhạy cảm với những lời chỉ trích. Họ thường rất nhút nhát và có xu hướng rút lui về mặt xã hội. Một nghiên cứu cho thấy rằng việc giảm sự né tránh khi đối mặt với vấn đề ở những người có đặc điểm Rối loạn nhân cách ranh giới (BPD) có thể cải thiện các triệu chứng hung hăng.

Sang Chấn (Trauma)

Sang chấn có thể dẫn đến những hành vi thích nghi không tốt. Những người từng trải qua những sự kiện sang chấn có thể né tránh, tự trách bản thân và hoặc sử dụng chất khi phải cố gắng đối phó với những ký ức đau khổ liên quan đến các sự kiện chấn thương tâm lý.

Tham khảo thêm về các dạng hành vi, hậu quả và ứng phó với hành vi thích nghi không tốt tại đây.