Chế Độ Bulking & Cutting Và Nguy Cơ Với Sức Khỏe Tâm Thần

Bulking & Cutting là một xu hướng ăn kiêng và tập luyện nhằm xây dựng hình dáng cơ thể rắn chắc, tăng cơ bắp vào giảm mỡ thừa. Như tên gọi, phương pháp ăn uống và tập luyện này được chia thành hai giai đoạn chính và người tập có thể lặp đi lặp lại các giai đoạn này cho đến khi xây dựng được hình thể mong muốn.

Giai đoạn Bulking: chìa khóa của giai đoạn ăn uống và luyện tập này là sự dư thừa calo. Điều này có nghĩa là bạn sẽ nạp lượng thực phẩm nhiều hơn so với nhu cầu bình thường của cơ thể để tăng cân và tăng cơ. Trong giai đoạn này, các huấn luyện viên cũng yêu cầu các bài tập kháng lực ở cường độ cao để tăng sức bền, sức mạnh và cơ bắp. Bạn có thể kiểm soát cân nặng tăng lên một cách chặt chẽ theo kiểu clear bulk hoặc để cân nặng tăng tự do, thoải mái theo kiểu dirty bulk. Điểm hạn chế của quá trình này là bạn có thể sẽ tăng lượng mỡ trong cơ thể.

Giai đoạn Cutting: Đây là giai đoạn sau của Bulking, tập trung vào sự thiếu hụt calo nhằm giảm lượng mỡ trong cơ thể cũng như duy trì tối đa lượng cơ đã được xây dựng trong giai đoạn trước. Tại thời điểm này, các bài tập của bạn sẽ có cường độ và tần suất nhẹ đi, sẽ không có các bài tập kháng lực nặng, trọng lượng tạ bạn phải nâng cũng sẽ giảm xuống. Một trong số những nguyên nhân là do cơ thể bạn hiện đang có ít năng lượng để đáp ứng với cường độ tập luyện cao như giai đoạn Bulking.

Một giai đoạn Bulking đi cùng một giai đoạn Cutting được xem là một chu kì. Việc thực hiện các chu kì liên tục như vậy sẽ giúp đảm bảo một thân hình như bạn mong muốn. Nhưng liệu cách xây dựng thể hình này có thực sự tốt cho sức khoẻ tâm thần? 

Cách Tập Luyện Này Có Hoàn Toàn Tốt?

Có một sự thật là việc thực hiện chế độ Bulking & Cutting khiến bạn liên tục phải nạp nhiều hơn hoặc ít hơn lượng calories cơ thể yêu cầu trong một thời gian dài. Không chỉ vậy, các quá trình này còn tiếp diễn thường xuyên và luân phiên nhau, khi thì tăng lượng thức ăn, khi lại phải cắt giảm chúng. Vậy, động lực nào thúc đẩy con người luyện tập một cách “hà khắc” như thế và liệu đó có phải một động cơ tốt? 

Điều này khiến các nhà khoa học không khỏi lo ngại và đặt câu hỏi về chế độ này, liệu chúng có tác hại đến sức khỏe hay gây ra các rối loạn bên trong cơ thể con người? Vì vậy họ đã thức hiện một nghiên cứu về mối liên hệ giữa Bulking & Cutting và sức khỏe tâm thần ở lứa tuổi thanh thiếu niên và thành niên. Họ phát hiện ra rằng, Bulking & Cutting có liên quan đến tỷ lệ mắc các hội chứng như Hội chứng rối loạn ăn uống (Eating Disorders) và Hội chứng rối loạn mặc cảm cơ bắp (Muscle Dysmorphia). 

Tiến Hành Nghiên Cứu

Để tiến hành nghiên cứu này, các nhà khoa học đã thu thập dữ liệu khảo sát từ 2762 cá nhân thông qua Nghiên cứu về hành vi sức khỏe vị thành niên Canada (Canadian Study of Adolescent Health Behaviors). Những người tham gia từ 16 đến 30 tuổi được khảo sát trong tháng 11 đến tháng 12 (2021). Các chủ đề khảo sát bao gồm:

• Tham gia vào chế độ Bulking & Cutting trong 30 ngày và 12 tháng qua

• Các yếu tố nhân khẩu học, bao gồm chủng tộc/dân tộc, trình độ học vấn, bản dạng giới

• Đánh giá Thúc đẩy tăng cường cơ bắp

• Đánh giá Rối loạn ăn uống

• Đánh giá Rối loạn mặc cảm cơ bắp

Dưới đây là một số kết quả đáng chú ý:

Có gấp đôi số lượng nam giới so với nữ giới và những người thuộc giới tính thứ ba tham gia vào chế độ Bulking & Cutting trong khoảng thời gian 30 ngày đến 12 tháng qua. Nam giới với trung bình ba chu kỳ mỗi năm – phù hợp với các chế độ tập luyện đã được lên kế hoạch bởi các chuyên gia trong ngành công nghiệp thể hình để đạt được cơ thể lý tưởng.

Nữ giới và những người thuộc giới tính thứ ba có xu hướng hoàn thành nhiều chu kỳ Bulking & Cutting hơn nam giới, tức là trong cùng một khoảng thời gian, họ thực hiện được nhiều chu kỳ hơn. Lý giải cho điều này, các nhà khoa học cho rằng nữ giới cần cắt ngắn và chia nhỏ các chu kỳ để tránh tăng cân hoặc giảm cân quá mức, gây ảnh hưởng nhiều đến ngoại hình (như trở nên quá béo hoặc quá gầy).

Đặc biệt, các nhà khoa học nhận ra rằng việc tham gia các chu kỳ Bulking & Cutting trong khoảng thời gian từ 30 ngày đến 12 tháng cũng có liên quan đến tỷ lệ mắc chứng Rối loạn ăn uống và Rối loạn mặc cảm cơ bắp ở nam giới và nữ giới cao hơn. Họ cũng lưu ý rằng tần suất chu kỳ Bulking & Cutting được hoàn thành nhiều hơn trong số những người thuộc giới tính thứ ba có thể là bằng chứng về mức độ Rối loạn ăn uống tăng cao do họ mong muốn có thể hình phù hợp theo giới tính lý tưởng của họ. Tuy nhiên, chu kỳ ăn uống và Cutting chỉ tương quan với Rối loạn mặc cảm cơ bắp ở những người này.

Ý Nghĩa Và Ảnh Hưởng

Ngày nay, với sự phổ biến của các chế độ ăn kiêng, đặc biệt là chế độ Bulking & Cutting, chúng ta cần suy nghĩ và quan tâm đến việc liệu nó có gây ra những tác động bất lợi đến sức khỏe tâm thần và hành vi hay không. 

Tiến sĩ Kyle T. Ganson – trợ lý giáo sư tại Khoa Công tác xã hội Factor-Inwentash tại Đại học Toronto – nhận định rằng “Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe cần nhận thức được hành vi tập luyện có phần khác lạ này thay vì chỉ sàng lọc các hành vi rối loạn ăn uống “điển hình” như hạn chế thực phẩm và ăn uống vô độ hoặc các thái độ và hành động tập trung vào hình dạng cơ thể “điển hình”, chẳng hạn như trở nên gầy. Nhìn chung, chúng ta cần đưa cơ chế Bulking & Cutting gắn với các hành vi ăn uống cũng như xem xét các vấn đề tiềm ẩn liên quan đến những hành vi này trong trọng tâm trong xã hội và các hệ thống chăm sóc sức khỏe và tâm thần.”

Cần phải nói thêm rằng, nếu việc duy trì các chế độ tập luyện khắc nghiệt dẫn đến các hội chứng nguy hiểm về sức khỏe tâm thần như Rối loạn ăn uống (một chứng bệnh về tâm thần nghiêm trọng, phức tạp kèm theo những biến chứng về sức khỏe tinh thần và thể chất có thể trầm trọng và đe dọa đến tính mạng. Chúng được thể hiện bằng những rối loạn trong hành vi, suy nghĩ và cảm giác về trọng lượng và hình dáng cơ thể, và/hoặc về thức ăn và việc ăn uống) hay Rối loạn mặc cảm cơ bắp (một hội chứng tâm thần khiến người khác luôn mặc cảm tự ti vì nghĩ rằng mình quá gầy còm, quá thiếu cơ bắp trong khi trên thực tế, các nhóm cơ của họ phát triển một cách rất bình thường), thì chúng ta cần phải xem xét cường độ cũng như cách thức chúng ta tập luyện để tránh mang lại những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm thần.

Hạn Chế Của Nghiên Cứu

Vì chu kỳ Bulking & Cutting ít được chú ý trong việc nghiên cứu và điều trị chứng Rối loạn ăn uống, nên vẫn chưa có một cách chuẩn hóa nào để sàng lọc nhóm hội chứng này và nguyên nhân gây ra nó ở những người trẻ tuổi. Ngoài ra, có thể các câu hỏi được sử dụng trong nghiên cứu hiện tại để đánh giá các hành vi Bulking & Cutting đã không đo lường chính xác những gì tác giả dự định đo lường trên tất cả những người tham gia. Cũng có thể những người tham gia khảo sát đã nhầm lẫn giữa chế độ Bulking & Cutting với việc ăn uống vô độ và chứng ăn ói (bulimia nervosa) sau những đợt ăn uống thả phanh nên kết quả câu trả lời còn có nguy cơ chưa chính xác. Trong tương lai, các nhà khoa học còn cần tiến hành nhiều nghiên cứu trước khi đưa ra kết luận chính xác.

Lời Kết

Mặc dù vậy, nghiên cứu này cũng đóng góp những phát hiện đáng kể trong việc liên hệ chế độ ăn – tập với sức khỏe tâm thần. Đừng chủ quan nếu bạn cảm thấy mình đang gặp phải những dấu hiệu hay vấn đề về tâm lý liên quan đến quá trình ăn uống và tập luyện, hãy xem xét lại các chu kỳ tập thể dục của mình cũng như gặp các chuyên gia để được tư vấn.

Nguồn: MedicalNewsToday – ‘Bulk and cut’ dieting linked to eating disorders, muscle dysmorphia in youth