Bắt nạt tại nơi làm việc không chỉ là những hành động có thể gây tổn thương về thể chất, mà còn là những lời nói ảnh hưởng đến mặt tâm lí hoặc tinh thần của người lao động.

Bắt Nạt Nơi Làm Việc Là Gì?

Có nhiều quan điểm khác nhau về vấn đề bắt nạt trong môi trường làm việc, trong đó có thể đề cập đến 3 quan điểm như sau:

Thứ nhất, bắt nạt tại nơi làm việc được cho là những tình huống mà ở đó người lao động bị quấy rối (harassment); lạm dụng (abuse); xúc phạm (offenses); tẩy chay (social exclusion) và bị đặt vào một vị trí không tương xứng, trong khi người đó không có khả năng bảo vệ bản thân khỏi những hành vi vi phạm đạo đức nhiều lần và lặp đi lặp lại trong một khoảng thời gian.

Thứ hai, theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), bắt nạt tại nơi làm việc là một sự cố mà trong đó các cá nhân phải đối mặt với sự ngược đãi gây hại cho sức khỏe (health-harming) lặp lại trong một khoảng thời gian bởi những thủ phạm (perpetrator).

Thứ ba, theo định nghĩa của Viện nghiên cứu về bắt nạt nơi làm việc ở Mỹ, bắt nạt là những hành động ngược đãi (bao gồm cả ngược đãi bằng lời nói) lặp đi lặp lại, gây hại đến sức khỏe bởi một hay nhiều thủ phạm.

Như vậy, bắt nạt tại nơi làm việc không chỉ là những hành động có thể gây tổn thương về thể chất, mà còn là những lời nói ảnh hưởng đến mặt tâm lí hoặc tinh thần của người lao động tại nơi làm việc.

Nhận Biết Tình Trạng Bắt Nạt Nơi Làm Việc

Theo thống kê của Microsoft tháng 9/2020, có tới 38% người lao động ở 32 quốc gia khác nhau trên thế giới từng liên quan đến hành vi bắt nạt với tư cách là nạn nhân, hoặc là người thực hiện những hành vi này, hoặc là người chứng kiến. Trong đó, 15% trong tổng số những người được hỏi tại Việt Nam cho biết đã từng chứng kiến hành vi bắt nạt trong tổ chức của họ.

Một số hành vi bắt nạt phổ biến bao gồm:

Nói xấu, truyền bá những tin đồn ác ý
Đưa ra những trò đùa mang tính chất xúc phạm bằng lời nói hoặc email
Tẩy chay hoặc cô lập
Chỉ trích hoặc chửi mắng liên tục
Đe dọa; lạm dụng thể chất hoặc đe dọa lạm dụng
Làm xáo trộn đồ đạc cá nhân hoặc thiết bị làm việc của người khác
Xâm phạm quyền riêng tư của người khác bằng cách quấy rầy hoặc theo dõi
Phá hoại hoặc cố tình cản trở công việc
Liên tục thay đổi nguyên tắc làm việc
Giấu các thông tin cần thiết hoặc cố tình cung cấp thông tin sai trong công việc
Giao nhiệm vụ/khối lượng công việc không hợp lý, hoặc đặt ra những thời hạn bất khả thi, gây bất lợi cho người khác (gây áp lực không cần thiết)
Underwork – tạo cảm giác vô dụng
Coi thường ý kiến
Đưa ra các hình phạt không chính đáng (hoặc không đáng có)
Chặn các đơn xin đào tạo, nghỉ phép hoặc thăng chức

Nguyên Nhân Của Các Hành Vi Bắt Nạt Tại Nơi Làm Việc

Có nhiều lý do khác nhau dẫn tới hành vi bắt nạt trong một tổ chức, doanh nghiệp. Thông thường, nạn nhân trở thành mục tiêu của những kẻ bắt nạt có thể bởi vì người đó nổi bật trong công việc hoặc được mọi người yêu mến – trái ngược với thủ phạm. Những kẻ bắt nạt thường xuyên phải vật lộn với lòng tự trọng thấp của bản thân, họ cảm thấy bị đe dọa bởi những người có thành tích tốt hơn tại nơi làm việc, cảm giác bản thân thấp kém, và điều này khiến họ có các hành vi bắt nạt người khác. Hơn nữa, những kẻ bắt nạt thường nhắm vào những đồng nghiệp nổi tiếng, hoặc đồng nghiệp được yêu thích nhất tại nơi làm việc vì những kẻ bắt nạt luôn cảm thấy địa vị xã hội của mình bị đe dọa khi nhìn thấy họ.

Ngoài ra, loại tính cách của cả kẻ bắt nạt và nạn nhân đều đóng vai trò quan trọng. Các nghiên cứu nhấn mạnh rằng những kẻ bắt nạt thường phải vật lộn với các trạng thái cảm xúc tiêu cực như lo lắng, bất an hoặc tức giận, hay nói cách khác, họ là những người rất hung hãn và có lòng tự trọng thấp. Bên cạnh đó, nhiều kẻ bắt nạt có xu hướng lựa chọn những nạn nhân dễ bị tổn thương mà họ có thể đe dọa dễ dàng hơn những đồng nghiệp tự tin hơn – đó có thể là nhân viên mới, đồng nghiệp trẻ hơn hoặc ai đó nhút nhát hay dè dặt. Nhắm mục tiêu vào những người như vậy cho phép những kẻ bắt nạt thao túng các sự kiện và hành động có lợi cho họ, đổ lỗi cho sự kém cỏi của họ sang những nạn nhân dễ bị tổn thương.

Một điều đáng chú ý là áp lực công việc cũng là một trong những nguyên nhân dẫn đến bắt nạt. Khối lượng công việc lớn có thể khiến kẻ bắt nạt lợi dụng thời gian cao điểm để bắt nạt đồng nghiệp nhằm trở thành người giỏi nhất tại nơi làm việc. Bên cạnh đó, các chính sách và yêu cầu của công ty khiến các nhân viên phải cạnh tranh lẫn nhau, đây là một môi trường thích hợp cho những kẻ bắt nạt. Cuối cùng, một số kẻ bắt nạt nhắm vào đồng nghiệp một cách có thành kiến dựa trên chủng tộc, giới tính hoặc thậm chí là độ tuổi của nạn nhân, vì họ có xu hướng bắt nạt những người khác với bản thân mình.

Hệ Quả Của Tình Trạng Bắt Nạt Nơi Làm Việc

Thực tế bắt nạt là một vấn đề phổ biến trên toàn thế giới, gây ra nhiều hệ quả tiêu cực không chỉ đối với sức khỏe tâm thần và thể chất của nạn nhân bị bắt nạt, mà còn ảnh hưởng tới sự phát triển của tổ chức.

Tác Động Đối Với Sức Khỏe Tâm Thần

Trước hết, ảnh hưởng tâm lý là hậu quả phổ biến nhất của việc bị bắt nạt. Nghiên cứu cho thấy những người lao động là nạn nhân của bắt nạt tại nơi làm việc sẽ phải vật lộn với căng thẳng, cô lập, nghi ngờ bản thân và mất ngủ. Ngoài ra, nhiều nghiên cứu đều nhất trí đồng ý rằng có mối liên hệ giữa việc bắt nạt ở nơi làm việc và ý nghĩ tự tử, ngoài ra, các tác động tâm lý của nó lên nạn nhân bao gồm căng thẳng, lo lắng và hoảng loạn. Tình trạng bắt nạt ở nơi làm việc ảnh hưởng đến cả nam giới và phụ nữ bởi nó khiến họ luôn cảm thấy mệt mỏi và thiếu sinh lực, điều này có thể dẫn đến rối loạn trầm cảm.

Tác Động Đối Với Sức Khỏe Thể Chất

Bên cạnh các vấn đề về sức khỏe tâm thần, việc bắt nạt nơi làm việc cũng gây ra nhiều hậu quả về thể chất. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng các bệnh về tim mạch đang gia tăng khoảng 60% ở những nạn nhân bị bắt nạt nhiều hơn so với những người lao động không bị bắt nạt ở nơi làm việc. Đây là một tỷ lệ cao đáng kể cho thấy hệ quả nghiêm trọng của tình trạng bắt nạt nơi công sở. Hơn nữa, bắt nạt có thể gây ra bệnh cao huyết áp, ung loét (ulcers), chứng đau cổ và đau cơ xơ hóa ở những nạn nhân. Bên cạnh đó, một số nghiên cứu cũng đã chứng minh mối quan hệ giữa bắt nạt và các vấn đề sức khỏe khác như đau nửa đầu, khó chịu, hội chứng ruột và đau lưng và ngực.

Tác Động Đối Với Tổ Chức

Đối với tổ chức, việc bắt nạt nơi làm việc đem lại nhiều hệ quả tiêu cực cho hiệu suất công việc của người lao động. Hiệu suất công việc của những nạn nhân bị bắt nạt giảm đáng kể khi họ mất tập trung và gặp khó khăn trong việc đưa ra quyết định. Hơn nữa, người lao động bị bắt nạt có xu hướng thường xuyên vắng mặt ở nơi làm việc, điều này sẽ làm giảm năng suất làm việc. Do đó, chất lượng dịch vụ khách hàng sẽ giảm sút, ảnh hưởng đến động lực của chính bản thân họ. Tác động của bắt nạt ở nơi làm việc có thể khác nhau ở mỗi người và tùy theo hình thức bắt nạt, đồng thời, mức độ nghiêm trọng của hậu quả còn phụ thuộc vào cách nạn nhân nhìn nhận tình huống ra sao.

Lãnh Đạo Cần Ứng Phó Ra Sao Với Tình Trạng Bắt Nạt Nơi Làm Việc?

Chiến lược đầu tiên là các nhà quản lý cần đưa ra các chính sách và quy trình làm việc chuyên nghiệp, nhằm góp phần ngăn chặn hoặc phòng ngừa các hành vi bắt nạt tại nơi làm việc. Việc có các quy định rõ ràng và cụ thể về đạo đức làm việc và các vấn đề trong tương lai giúp làm giảm đáng kể tình trạng bắt nạt ở nơi làm việc. Ngoài ra, điều này cũng giúp xây dựng một môi trường làm việc bình đẳng – nếu người lao động vi phạm chính sách, bất kể chức vụ là gì, họ sẽ bị xử phạt thích đáng.

Các chính sách, chương trình phòng chống quấy rối và bạo lực tại nơi làm việc nên:

Được phát triển bởi quản lý và đại diện người lao động.
Áp dụng cho ban quản lý, nhân viên, khách hàng, nhà thầu độc lập và bất kỳ ai có mối quan hệ với tổ chức, doanh nghiệp.
Trình bày bằng ngôn ngữ cụ thể, chính xác; cung cấp các ví dụ rõ ràng về hành vi và điều kiện làm việc không được chấp nhận; nêu rõ hậu quả của việc đe dọa hoặc thực hiện hành vi bắt nạt.
Nêu rõ các yêu cầu quy định hiện hành; nêu rõ quan điểm của tổ chức đối với vấn đề bắt nạt tại nơi làm việc và cam kết của tổ chức trong việc ngăn chặn bắt nạt tại nơi làm việc.
Vạch ra quá trình mà các biện pháp phòng ngừa sẽ được phát triển và thực hiện; nêu rõ các thủ tục điều tra và giải quyết khiếu nại.
Khuyến khích báo cáo tất cả các vụ bắt nạt hoặc các hình thức quấy rối và bạo lực khác tại nơi làm việc.
Phác thảo quy trình bí mật mà nhân viên, bao gồm cả nhân chứng, có thể báo cáo sự cố và báo cáo cho ai; đảm bảo giữ bí mật trong quá trình giải quyết.
Đảm bảo sẽ không có sự trả thù nào đối với những nhân viên báo cáo tình trạng bắt nạt; cam kết hỗ trợ cho nạn nhân.
Cung cấp Chương trình Tâm lý Doanh nghiệp, hay Chương trình Hỗ trợ Nhân viên (EAP) bí mật để cho phép nhân viên có vấn đề cá nhân tìm kiếm sự giúp đỡ.
Đưa ra cam kết đáp ứng nhu cầu đào tạo phòng ngừa của các cấp nhân sự khác nhau trong tổ chức; đưa ra cam kết giám sát và thường xuyên xem xét lại chính sách.

Tùy theo nhu cầu của từng doanh nghiệp, Viện Tâm lý Việt – Pháp thiết kế các gói dịch vụ chăm sóc tâm lý doanh nghiệp với quy mô, đối tượng, các giai đoạn triển khai và các chủ điểm thực hiện phù hợp. Đặt lịch trao đổi với chúng tôi về nhu cầu dịch vụ hỗ trợ tâm lý doanh nghiệp riêng của Doanh nghiệp anh/chị ngay tại ĐÂY.

Tham khảo:

[1] Tác động của việc bắt nạt nơi làm việc đối với hành vi công dân tổ chức – nghiên cứu ở các doanh nghiệp tại TP. HCM. https://vjol.info.vn/index.php/dh-NTT/article/download/79740/67831/

[2] Bullying in the Workplace. https://www.ccohs.ca/oshanswers/psychosocial/bullying.html

[3] Bullying in the Workplace: The Psychological Causes and Effects of Bullying in the Workplace. https://asclepiusopen.com/clinical-research-in-psychology/volume-4-issue-1/1.pdf

[4] Understanding the Reasons for Workplace Bullying. https://www.cbsnews.com/news/understanding-the-reasons-for-workplace-bullying/

—————————–

Viện Tâm lý Việt – Pháp

Trụ sở chính & Trung tâm trị liệu tại Hà Nội: Số 54 Trần Quốc Vượng, P. Dịch Vọng Hậu, Q. Cầu Giấy, TP. Hà Nội

Trung tâm trị liệu tại TP.HCM: Toà Landmark 81 & Landmark Plus, Vinhomes Central Park, 720A Điện Biên Phủ, P. 22, Q. Bình Thạnh, TP. HCM

Hotline: 0977.729.396 (Zalo, 24/7)

Email: info@tamlyvietphap.vn

Facebook: https://www.facebook.com/tamlyvietphap.vn

Source link

Tổng Hợp Kiến Thức Tâm Lý A-Z

Bắt Nạt Nơi Làm Việc Từ Góc Nhìn Tâm Lý